همایش هوش هیجانی در رشت
همایش هوش هیجانی در رشت ویژه مدیران شعب بانک بانک سپه (نخستین بانک ایرانی) استان گیلان با سخنرانی شاهین ربیعی در سالن اجتماعات مرکزی بانک سپه رشت برگزار شد. موفقیت مقوله ای پیچیده است که نباید آن را محدود به یک فاکتور به نام بهره هوشی دانست. امروزه محققان، موفقیت را محصول و نتیجه مؤلفه مهمی به نام هوش هیجانی یا EQ میدانند.
هوش هیجانی چیست؟
هوش احساسی یا هوش هیجانی (Emotional Intelligence) به توانایی شناسایی و مدیریت احساسات خود و احساسات دیگران اشاره دارد. در واقع هوش هیجانی به معنای توانایی مهار احساسات و به کار بردن آنها در کارهایی مانند تفکر و حل مسئله است.
امروزه از هوش هیجانی به عنوان یکی از مؤلفههای ذاتی موفقیت در افراد یاد میشود. پیشبینی و درک رفتار دیگران به ما کمک میکند تا در مواقع ضروری بهترین تصمیم را بگیریم. بنابراین مهم است که بدانیم هوش عاطفی چیست و چه مؤلفههایی را در برمیگیرد؟
توانایی درک احساسات دیگران و مدیریت احساسات خود میتواند منجر به کاهش استرس، برقراری ارتباط موثر، همدلی با دیگران، غلبه بر چالشها و خنثی کردن تعارضها شود. هوش عاطفی یا ای کیو به شما کمک میکند تا روابط قویتری ایجاد کنید، در مدرسه و محل کار موفق شوید و به اهداف شغلی و شخصی خود برسید. همچنین به شما کمک میکند تا با احساسات خود ارتباط برقرار کنید و تصمیمات آگاهانهای در مورد آنچه برای شما مهم است بگیرید.
سرفصل های گردهمایی هوش هیجانی
- رواشناسی مشتریان
- تحلیل رفتار متقابل
- مهندسی زبان بدن
- سفر از ناخودآگاه به خودآگاه
- کنترل هیجانات
- مدیریت استرس
- افزایش اعتماد به نفس
ریشه های تئوری هوش هیجانی (هوش هیجانی در روانشناسی)
اگر بخواهیم تاریخچه هوش هیجانی را به زبان ساده بازبینی کنیم، تئوری هوش هیجانی توسط پیتر سالووی و جان دی مایر در دهه ۱۹۹۰ معرفی شد و به وسیله دانیل گولمن بیشتر توسعه یافت و به عموم مردم ارائه شد. به گفته گلمن، هوش عاطفی بزرگترین پیشبینی کننده موفقیت در محیط کار است. این مفهوم که به عنوان ضریب احساسی یا EQ نیز شناخته میشود، در سالهای اخیر بیشتر مورد توجه قرار گرفته و مقبولیت گستردهای در بین روانشناسان پیدا کرده است.
با این حال، برخی از روانشناسان معتقدند از آنجایی که EQ را نمیتوان از طریق آزمونهای روان سنجی مثل انواع تست هوش عمومی مورد ارزیابی قرار داد، این مفهوم فاقد قدرت توضیحی واقعی است. اما برادبری و گریوز توانستند با طرح پرسشنامهای، این مشکل را حل کنند و توانایی ارزیابی آن را نیز به دست آورند. ادوارد تورندایک از روانشناسانی است که در حوزه هوش احساسی تحقیقاتی انجام داد و به نتایجی در مورد اثبات وجود آن دست یافت.
دکتر بار-ان از دیگر افرادی بود که حدود ۲۰ سال از وقت خود را صرف معرفی شیوهای برای اندازهگیری EI کرد. بار-ان در طول این مدت مطالعاتی را بر روی بیش از ۱۱۰۰۰۰ نفر در سراسر جهان انجام داد. تست ای کیو بار-ان (آزمون هوش هیجانی بار آن) رفتار هوش هیجانی و اجتماعی را اندازهگیری میکند. این تست ۱۳۳ آیتم را بر اساس پنج شاخص مورد بررسی قرار میدهد.
تفاوت EQ و EI (هوش هیجانی و ضریب عاطفی) چیست؟
تفاوت هوش هیجانی و بهره هوشی چیست؟ EI یا Emotional Intelligence به توانایی ذاتی فرد اشاره دارد. هر فرد با پتانسیل خاصی برای حساسیت عاطفی، حافظه عاطفی، پردازش عاطفی و توانایی یادگیری عاطفی متولد میشود. این چهار جزء ذاتی هستند که هسته هوش هیجانی فرد را تشکیل میدهند.
این پتانسیل ذاتی میتواند با تجارب زندگی آسیب ببیند یا توسعه یابد؛ به ویژه با درسهای عاطفی که توسط والدین، معلمان و خانواده در دوران کودکی و نوجوانی تدریس میشود. تأثیر این درسها منجر به چیزی میشود که ما از آن به عنوان سطح «EQ» یاد میکنیم. EQ نشاندهنده یک معیار نسبی از رشد سالم یا ناسالم EI ذاتی فرد است و این اصلیترین تفاوت ای کیو و ای آی است.
EQ مخفف چیست؟
کلمه EQ مخفف Emotional Quotient یا ضریب عاطفی است. این ضریب پیشرفت توانایی فرد در شناسایی احساسات خود و دیگران را در طول زندگی تعیین میکند.
هوش هیجانی و سلامت روانی چه ارتباطی دارند؟ (هوش هیجانی شامل چیست؟)
داشتن هوش هیجانی بالا میتواند به شما در حفظ وضعیت متعادل سلامت روان کمک کند. هوش هیجانی پایین با افزایش خطر ابتلا به اختلالات سلامت روان مانند افسردگی مرتبط است. اما EI یک ویژگی ذاتی نیست. مهارتی است که میتوانید آن را یاد بگیرید و برای حمایت از سلامت روان خود توسعه دهید.
تفاوت هوش هیجانی و هوش عقلی چیست؟
استدلال عاطفی یا هوش عاطفی یک فرد وضعیت ذهنی مورد نیاز برای مدیریت یک موقعیت احساسی را تعریف میکند. این به این معنی است که با فقط با هوش هیجانی نمیتوان به صورت عقلی استدلال کرد و تصمیم گرفت. هوش عقلی انسان حس منطقی را برای انجام کارها و تصمیمات روزمره را تعریف میکند.
تفاوت هوش هیجانی و هوش اجتماعی چیست؟
آیا هوش اجتماعی همان هوش هیجانی است؟ برخی از افراد به اشتباه هوش هیجانی و هوش اجتماعی را یکی تصور میکنند؛ اگر چه این دو مفهوم شباهتهایی با هم دارند اما یکی نیستند. تفاوت اصلی بین هوش اجتماعی و هوش هیجانی در این است که هوش هیجانی، توانایی تشخیص احساسات خود و احساسات دیگران است در حالی که هوش اجتماعی توانایی درک و تعامل با افراد است. این هوش در حقیقت به توانایی فرد در درک و مدیریت روابط بین فردی اشاره دارد. با دانستن این که هوش هیجانی چیست به خوبی میتوانید تفاوت این دو مفهوم را متوجه شوید.
مغز هیجانی چیست؟
همانطور که احتمالا تا به اینجا متوجه شدهاید، وظیفه مغز در بدن تنها تفکر و فرمان نیست. هیجانات بخش مهمی از عملکرد مغز را تشکیل میدهند. این که شما در حین انجام یک عمل منطقی چه احساسی دارید، به عملکرد هیجانی مغز اشاره دارد.
همانگونه که ما در مورد تفکر خود قادر به تصمیمگیری هستیم، در مورد هیجانات و احساسات نیز میتوانیم مغز را کنترل کنیم. مغز هیجانی به ما کمک میکند تا در مورد برخورد با دیگران تصمیم درست بگیریم و آنها را درک کنیم. بنابراین پیش از شناخت این که هوش هیجانی چیست، آگاهی از وجود قسمت هیجانی در مغز میتواند اطلاعات مفیدی در اختیارمان قرار دهد.
مولفه های اساسی هوش هیجانی چیست؟
EI یک توانایی نسبتاً خاص است که فرآیندهای دانش فرد را به فرآیندهای عاطفی او متصل میکند. به این ترتیب، EI با احساسات، سبکهای عاطفی، ویژگیهای عاطفی و معیارهای سنتی هوش مبتنی بر توانایی ذهنی یا شناختی کلی (یعنی IQ) متفاوت است. EI شامل مجموعهای از مهارتها یا تواناییها است که ممکن است در ۴ حوزه طبقهبندی شوند:
۱. خود مدیریتی
خود مدیریتی به این معناست که شما میتوانید احساسات و رفتارهای تکانشی خود را کنترل کنید؛ این احساسات را به روشهای سالم مدیریت کرده و با شرایط در حال تغییر سازگار شوید.
۲. خودآگاهی
خودآگاهی یکی دیگر از مؤلفههای EI است. به این معناست که شما احساسات خود و چگونگی تأثیر آنها بر افکار و رفتارتان را بیشتر و بهتر از هر کسی میشناسید.
۳. آگاهی اجتماعی
آگاهی اجتماعی یعنی اینکه شما میتوانید احساسات، نیازها و نگرانیهای افراد دیگر را درک کنید، نشانههای عاطفی را دریافت کنید، از نظر اجتماعی احساس راحتی کرده و پویایی قدرت را در یک گروه یا سازمان تشخیص دهید.
۴. مدیریت روابط
شما میدانید که چگونه روابط خوب را ایجاد کرده و آن را حفظ کنید، به وضوح ارتباط برقرار کنید، الهام بخش دیگران باشید، در یک تیم به خوبی کار کرده و تعارض را مدیریت کنید. بر اساس این چهار مولفه میتوان پاسخ صحیحی به سؤال هوش هیجانی چیست ارائه داد. شناخت احساسات خود و کنترل و سازگار کردن آنها، درک احساسات و نگرانیهای دیگران و مدیریت روابط و تعارضات از مولفههای اصلی هوش هیجانی هستند.
تشخیص هوش هیجانی با نشانه های ظاهری ممکن است؟
در تعریف هوش هیجانی، عنوان کردیم که این هوش مجموعهای از مهارتها و رفتارهایی است که میتوان آنها را آموخت و توسعه داد. در این بخش به بررسی برخی از علائم مشخص از افراد با EI پایین و EI بالا، میپردازیم.
افراد با EI بالا:
- ارتباط بین احساسات و نحوه رفتار را به خوبی درک میکنند
- در موقعیتهای استرسزا آرام و خونسرد هستند
- آنها قادرند دیگران را برای رسیدن به یک هدف مشترک تحت تأثیر قرار دهند
- با افراد سرسخت با درایت و دیپلماسی برخورد میکنند.
افراد با EI پایین:
- این افراد اغلب احساس میکنند که سوء تفاهم به وجود آمده است
- زود ناراحت میشوند
- تحت تأثیر احساسات قرار میگیرند
- در قاطع بودن مشکل دارند.
مثال هایی از به کارگیری هوش هیجانی در زندگی و کار
پرداختن به چند مثال ساده در مورد هوش عاطفی، به خوبی ماهیت آن را برای شما روشن خواهد کرد و میتوان بر اساس آن به سوال هوش هیجانی چیست و چه کاربردی دارد پاسخ داد.
نمونه ای از هوش هیجانی که در زندگی روزمره ما دیده میشود عبارت است از:
افراد موفق از کمبودهای خود غافل نیستند. با این حال، آنها انگیزهای برای بهبود هر روز خود دارند. برای تبدیل شدن به یک فرد موفق، باید خودآگاهی را توسعه دهید تا نقاط ضعف خود را بشناسید و بر آنها غلبه کنید.
شرکت کنندگان در همایش بانک سپه
- نادر احمدی گورجی رئیس شعبه بانک سپه لنگرود
- حمید شفیعی ثابت رئیس شعبه بانک سپه بازار رشت
- یعقوب کهن روز بیچارپس رئیس شعبه بانک سپه شهید عبدالکریمی کومله
- محمود باقری لیما رئیس شعبه بانک سپهلاهیجان
- نادر مصطفایی رئیس شعبه بانک سپه بلوار امام رضا رشت
- عباس عاشوری خوشکنودهانی رئیس شعبه بانک سپه فومن
- مراد مختاری رئیس شعبه بانک سپه بازار بندر انزلی
- شهرام پورامینی ناو رئیس شعبه بانک سپه تالش
- احمد بهرام نژاد جوریایی متصدی دایره حسابداری بانک سپه مدیریت شعب منطقه گیلان
- رضا جعفری دافچاهی رئیس شعبه بانک سپه خمام رشت
- صفرعلی محرم پورعلی آبادی رئیس شعبه بانک سپه منجیل
- فرزاد خانی نوحدانی رئیس شعبه بانک سپه شهرداری رشت
- مهرداد طالش پور معاون اعتباری شعبه بانک سپه سیاهکل
- رامین استان کلاشمی معاون معاملاتی شعبه بانک سپه مدیریت شعب استان گیلان
- رحمت حق دوست مقدم رئیس شعبه بانک سپه بندرانزلی
- سید ایوب میرحسینی لفوت رئیس شعبه بانک سپه دکتر معین آستانه اشرفیه
- قاسم شعبانیان اطاقوری رئیس شعبه بانک سپه رودسر
- عزیز قنبرنژاد رئیس شعبه بانک سپه رضوانشهر
- محمودرضا پورنفیسی رئیس شعبه بانک سپه بلوار امام خمینی رشت
- اسماعیل شکوری لاسکی رئیس شعبه بانک سپه استاد مطهری رشت
- سید ابراهیم علوی رئیس شعبه بانک سپه خمام رشت
مدیران بانک سپه استان گیلان
- رضا مبسمه ربیعی
- فاطمه السادات شاهزاده صفوی
- شفیق مسیحی پور معاون اعتباری بانک سپه بلوار گلسار رشت
- محمد عبدی نیاجوریانی معاون اعتباری بانک سپه لشت نشا
- قاسم تجدد خشکنودهانی رئیس شعبه بانک سپه صومعه سرا
- سید اسلام قیاصی علی آبادی رئیس شعبه یانک سپه لوشان
- علی محمد زاده امشی معاون دایره امور پرسنلی بانک سپه مدیریت امور شعب منطقه گیلان
- سهراب امیدی معاون عملیاتی بانک سپه مدیریت امور شعب منطقه گیلان
- کاظم محمدیان سیاهکلرودی رئیس شعبه بانک سپه کلاچای
- سهیل هدایتی ارومیه رئیس شعبه یانک سپه غزیان بندر انزلی
- زهره دانش معاون شعبه یانک سپه لاهیجان
- علیرضا موسوی رئیس واحد مستقل ارزی یانک سپه رشت ارزی
- حسن ابوذری گرافرودی رئیس شعبه یانک سپه خیابان شهرداری رشت
- علی عسگری اطاقوری رئیس شعبه یانک سپه کاشف لاهیجان
- مهدی عابدین زاده قاسم آباد رئیس شعبه یانک سپه املش
- نیما پورواحدی روشنده معاون شعبه بانک سپه سنگر رشت
- علی کوچکی گلفزانی متصدی دایره حراست یانک سپه مدیریت شعب منطقه گیلان
- مرضیه امانی کارشناس امور مددکاری بانک سپه اداره کل رفاه کارکنان
- محمد احمدی بلوچی رئیس شعبه بانک سپه شعبه بندر کیاشهر
حضار محترم همایش
- مریم نوری
- علیرضا رفیعی
- عقیل محمدی نرگسی
- علیرضا دریادل سنگجوئی
- سید رضا میرحیدری
- سید عباس مقدس
- احمد ملکی
- غلامرضا مال جو
- حسن نصیری
- بهروز فخری
- سجاد خانزاده
- فرزاد فدوی موشایی
- حسین هادی منگوده
- سامان گل پرور بلوچی
- حبیب الله بلندرفتار
- اساعیل اسدی طویلا
کاربرد هوش هیجانی در محیط کار و سازمان
در قسمتهای قبل اشاره کردیم که هوش هیجانی یکی از مولفههای اصلی موفقیت در کسب و کار است. از آنجایی که شخصیت هر فرد با دیگری تفاوت دارد، ایجاد هوش عاطفی در محیط کار نیازمند تلاش مداوم است. هر کسی که تا به حال در یک محیط کاری رسمی کار کرده، میتواند اهمیت افزایش همدلی در این فضا را تایید کند.
افراد با هوش هیجانی بالا میتوانند یک محیط کار همدلانه ایجاد کنند. چند نمونه از کاربردهای هوش هیجانی در محیط کار در بخش زیر آورده شده است:
- مردم بدون ترس از توهین، عقاید خود را با همکاران در میان میگذارند
- شور و شوق کارمندان زمانی که ابتکارات جدید معرفی میشود، مشهود است
- انعطافپذیری وجود دارد
- کارمندان خارج از محل کار زمانی را با هم میگذرانند
- مشارکت فعال در جلسات امری عادی است.
راه های تقویت و افزایش هوش هیجانی چیست؟
پس از صحبت در مورد این که EI چیست و چه اهمیتی دارد، نوبت به معرفی راهکارهایی برای معرفی روش های بالا بردن هوش هیجانی میرسد. اقدامات زیر شما را به خودآگاهی، همدلی و مهارتهای اجتماعی بهتر هدایت میکند.
نشانه های هوش هیجانی پایین در بزرگسالان
ضعف هوش هیجانی یا هوش عاطفی پایین میتواند در موارد زیر به افراد ضربه بزند. مقایسه هوش هیجانی در افراد عادی و افراد مبتلا به افسردگی نشان داده است که هوش عاطفی ارتباط مستقیمی با سلامت روان دارد. برخی از مهمترین علائم هوش عاطفی پایین عبارتاند از:
- کنترل عاطفی ضعیف افراد با EI پایین، اغلب در تنظیم احساسات خود مشکل دارند
- مشکل در تشخیص احساسات
- مهارتهای اجتماعی ضعیف
- همدلی کم
- خود محوری
- سرزنش دیگران
تفاوت هوش هیجانی زنان و مردان چیست؟
تحقیقات نشان داده است که زنان اغلب در آزمونهای هوش هیجانی ای کیو یا همدلی نسبت به مردان نمرات بالاتری میگیرند، به ویژه اگر هوش عاطفی زنان از طریق پرسشنامه ضریب عاطفی (EQ-i) اندازهگیری شود.
نشانه های هوش هیجانی بالا در کودکان
هوش هیجانی بالا در کودکان یعنی چه؟ برای تشخیص این مورد، نشانههای زیر بیان میکند کودکی با هوش هیجانی بالا بزرگ کردهاید:
- آنها میتوانند احساسات دیگران را تشخیص دهند
- به راحتی ابراز کنجکاوی می کنند
- آنها در بیان احساسات خود عالی هستند
- میتوانند بگویند که چه احساسی دارند
- همدلی نشان میدهند
- هوش هیجانی و ارتباط موثر، ارتباطات خوبی دارند
- هوش هیجانی و لکنت زبان، شنوندگان خوبی هستند و کمتر دچار لکنت زبان میشوند.
برای آموزش هوش هیجانی از کودکی چه کنیم؟
تقویت مهارتهای هوش احساسی از دوران کودکی بیشترین اثر را بر ذهن دارد. تحقیقات نشان میدهد، کودکانی که هوش هیجانی بالاتری دارند بهتر میتوانند توجه کنند، در مدرسه مشارکت بیشتری داشته باشند و روابط مثبت و همدلی بیشتری را تجربه کنند.
هوش عاطفی شامل سه شایستگی اساسی مانند شناخت، بیان، درک مدیریت و تنظیم هیجانات است. اگرچه برخی از مهارتهای هوش عاطفی در افراد مختلف متفاوت هستند، اما میتوان با آموزش دادن به کودکان، این مهارت را در آنها تقویت کرد.
اهمیت تقویت هوش هیجانی در بالا بردن سطح کیفیت زندگی
کاربرد هوش هیجانی در زندگی چیست؟ پس از اطلاع از این که هوش هیجانی چیست، دانستیم که این افراد باهوش نیستند که به موفقترین یا کاملترین انسانها تبدیل میشوند. احتمالاً فردی را میشناسید که از نظر تحصیلی درخشان است و در عین حال از نظر اجتماعی و در کار یا روابط شخصی خود ناموفق و ناتوان است.
هوش یا آی کیو به تنهایی برای رسیدن به موفقیت در زندگی کافی نیست. بله، ضریب هوشی میتواند به شما کمک کند وارد دانشگاه شوید، اما این EQ شما است که کمک میکند استرس و احساسات را هنگام مواجهه با امتحانات نهایی مدیریت کنید. IQ و EQ در کنار هم وجود دارند و زمانی مؤثرتر هستند که با یکدیگر به کار گرفته شوند.
تنها باهوش بودن و داشتن IQ بالا برای موفقیت کافی نیست. شما باید بتوانید هیجانات و احساسات خود و دیگران را بشناسید تا تصمیمهای بهتری بگیرید و روابط سالمی بسازید.
انواع تست هوش هیجانی کدامند؟
انواع تست ای کی یو برای سنجش هوش هیجانی افراد گردآوری شده اما بهترین تست و پرسشنامه هوش هیجانی چیست؟ پرسشنامه هوش هیجانی لیکرت، تست و پرسشنامه هوش هیجانی از دیدگاه و نظر دانیل گلمن و هوش هیجانی از دیدگاه گاردنر برخی از انواع تستهای معتبر هستند. یک تست هوش معتبر شامل ویژگیهای زیر است:
- روایی: یک آزمون باید از روایی (ثابت بودن نتایج) و پایایی (قابل اطمینان بودن) برخوردار باشد. نشان داده شده است که آزمونهای مبتنی بر توانایی هوش هیجانی به پیشبینی عملکرد شغلی کمک میکنند، به ویژه زمانی که حفظ روابط بین فردی مثبت برای موفقیت شغلی مهم است.
- اعتبار چهره و واکنشهای متقاضیان: سوالاتی که برای سنجش مهارت اجتماعی متقاضیان استفاده میشود، باید به خوبی قابل درک باشند (به عنوان مثال، احساسات بیان شده در یک عکس از چهره یک فرد قابل تشخیص باشد).
- روش انجام تست: میتوان از کاغذ و مداد یا پرسشنامه الکترونیکی استفاده کرد
- تفاوتهای زیرگروهی: شواهدی وجود دارد که زنان تمایل دارند در آزمونهای هوش هیجانی نمره بهتری نسبت به مردان کسب کنند. تحقیقات نشان میدهد زنان در خواندن حالات چهره احساسات نسبت به مردان مهارت بیشتری دارند.
برای کنترل هوش هیجانی چه کنیم؟
کنترل هوش هیجانی را شاید بتوان به عنوان اصلیترین مؤلفه در افزایش بهرهوری از آن دانست. شما باید بدانید که چگونه میتوان هوش عاطفی را کنترل و سپس از آن در جهت رسیدن به خواستهها استفاده کرد. برای مهار احساسات و عواطف و تسلط بر آنها، بهترین راه مطالعه منابع مهم این حوزه و همچنین مراجعه به روانشناس است. یک روانشناس راهکارهایی را در اختیار شما قرار میدهد که با استفاده از آنها میتوانید کنترل هیجانات خود را در دست بگیرید.
منابع مهم در مورد هوش هیجانی
خوشبختانه در سالیان اخیر منابع بسیار ارزشمندی در مورد این که هوش هیجانی چیست و چه تاثیری در زندگی افراد دارد، نوشته شده است. اگر علاقمند به کسب اطلاعات بیشتر در مورد EI هستید میتوانید از این منابع استفاده کنید. برخی از مهمترین منابع در این قسمت آورده شده است که شامل مقالات و کتابها هستند.
مقالات مهم در زمینه تقویت هوش هیجانی:
- چرا شفقت یک تاکتیک مدیریتی بهتر از سرسختی است؟ (Why Compassion Is a Better Managerial Tactic Than Toughness)
- چرا نگرش مهمتر از IQ است؟ (Why Attitude Is More Important Than IQ)
- ۷ سوال مصاحبه که هوش هیجانی را تعیین میکند ( Interview Questions That Determine seven Emotional Intelligence)
کتاب هایی که به تقویت هوش هیجانی کمک می کنند:
- ۱۰ مورد ضروری HBR در مورد هوش عاطفی (اثر دانیل گلمن و سایر متخصصان)
- یک ذهن کاملاً جدید (اثر دن پینک)
سخنران همایش هوش هیجانی
سخنران این همایش استاد شاهین ربیعی، مولف و مبتکر مدل رفتاری بنزی می باشند. ایشان مشاور بسیاری از برندهای بین المللی و داخلی در کشور هستند. شاهین ربیعی کتاب هایی با عنوان اصول و فنون مذاکره، مهندسی زبان بدن و فن بیان و سخنرانی با انتشارات دیباگران تهران به چاب رسانده اند که می توانید از طریق پایگاه پایشگران پارسیان اقدام به تهیه کتاب ها بفرمایید.
جهت اطلاع از سایر برنامه های آموزشی موسسه پایشگران پارسیان از لیست دوره ها دیدن فرمایید.
صفحه اینستاگرام موسسه پایشگران پارسیان را دنبال کنید.