بازار کار ایران ، محل تلاقی عرضه و تقاضای مشاغل است. تجزیه‌و‌تحلیل بازار کار کمک می‌کند تا سازمان‌ها مناسب‌ترین افراد را برای موقعیت‌های شغلی خود پیدا کنند و شامل چند فرایند مانند شناسایی بازار‌های کار مختلف و بررسی دستمزد یک موقعیت شغلی در بازار‌های مختلف است. در این مطلب به مفهوم کلی بازار کار و اجزای آن، همچنین به فرایند تجزیه‌و‌تحلیل آن می‌پردازیم و توضیح می‌دهیم اطلاعات بازار کار دقیقاً چیست. درنهایت هم بازار کار شهرهای مختلف ایران را ارائه می‌دهیم.

بازار کار چیست؟

بازار کار ایران جایی است که در آن عرضه و تقاضا برای مشاغل با هم تلاقی می‌کنند و کارگران یا نیروی کار، خدماتی را که کارفرمایان می‌خواهند ارائه می‌کنند. کارگر می‌تواند هرکسی باشد که بخواهد خدمات خود را در مقابل دستمزد ارائه دهد، و کارفرما ممکن است یک فرد واحد یا سازمانی باشد که برای انجام یا تکمیل یک کار خاص به فرد یا افرادی نیاز دارد. بنابر این تعریف، کارگر مشابه یک فروشنده و کارفرما مشابه یک خریدار است.

عامل مشترکی که این دو را به هم مرتبط می‌کند، حقوق یا دستمزدی است که توافق شده کارگر از کارفرما بگیرد. به‌طور خلاصه، بازار کار جایی است که کارگران می‌توانند کاری پیدا کنند که با مهارت‌ها و صلاحیت‌های آن‌ها مطابقت داشته باشد و با کارفرما در خصوص دستمزد، مزایا و سایر اَشکال پرداخت توافق می‌کنند.

در بازار کار، فرض بر این است که کارگران جایی آغاز به کارمی‌کنند که در آن، تقاضایی برای مهارت‌های‌شان وجود داشته باشد، چه در محل سکونت آن‌ها باشد و چه در خارج از کشور. علاوه بر این، آن‌ها قابل‌تعویض هستند، یعنی اگر فردی بتواند کار موردنظر را بهتر انجام دهد، جایگزین کارگر اول می شود. همچنین حقوق در آن ثابت نیست و بسته به عملکرد کارگر، می‌تواند افزایش یا کاهش یابد. دستمزد یا حق‌الزحمه بالاترین عامل انگیزشی است.

اجزای تشکیل‌دهنده بازار کار

بازار‌های کار شامل چهار جزء هستند: جمعیت نیروی کار، جمعیت متقاضی، مخزن متقاضیان و افراد برگزیده.

جمعیت نیروی کار: جمعیت نیروی کار یا مشارکت نیروی کار به تعداد افرادی گفته می‌شود که برای کار در دسترس هستند. این قسمت شامل همه‌ی کارگرانی می‌شود که مهارت‌ها و خدمات خود را ارائه می‌کنند، بدون توجه به صنعت موردفعالیت آن‌ها؛

جمعیت متقاضیان: دومین جزء، جمعیت متقاضیان است و به افرادی اطلاق می‌شود که متقاضی شغل خاصی متناسب با تخصص و مهارت‌شان هستند. استخدام‌کنندگان، بازار کار را بررسی می‌کنند و در جستجوی افرادی هستند که مهارت ها و صلاحیت‌های تعیین‌شده برای شغل موردنظر را داشته باشند. به‌عنوان مثال، افرادی که به‌دنبال مشاغل مربوط به IT، طراحی گرافیک و مشاغل مشابه هستند، در یک دسته از جمعیت متقاضیان قرار می‌گیرند، و توسط استخدام‌کنندگانی مورد بررسی قرار می‌گیرند که به‌دنبال این نوع متخصصان هستند؛

مخزن متقاضیان: جزء سوم، مخزن متقاضیان است. تعداد واقعی افرادی که ابتدائا با ارسال رزومه خود، درخواست خود را برای تصدی موقعیت شغلی خاصی اعلام کرده‌اند. این قسمت ممکن است اولین بخش از فرایند انتخاب باشد که در آن، بخش استخدامی یک سازمان تقاضا‌ها را دریافت و بررسی می‌کند تا مشخص کند چه‌کسی به مرحله‌ی بعدی گزینش راه می‌یابد؛

افراد برگزیده: جزء چهارم، افراد منتخب است و منظور، فرد یا افرادی است که مراحل گزینش را پشت سر گذاشته و برای کار موردنظر استخدام شده‌اند. البته، این انتخاب بر اساس عوامل متعددی صورت می‌گیرد و فرد از منظر مجموعه‌ی دقیقی از صلاحیت‌ها سنجیده و گزینش می‌شود.

تجزیه‌وتحلیل بازار کار

تجزیه‌وتحلیل بازار کار بخشی ضروری از فرایند استخدام در یک سازمان است زیرا نه‌تنها به سازمان کمک می‌کند تا باصلاحیت‌ترین افراد را برای مشاغل موردنظر پیدا کند، بلکه ارائه‌ی دستمزد رقابتی به کارکنان را هم تضمین می‌کند. و این روند برای اینکه سازمان بتواند کارکنان باکفایت خود را حفظ کند و در نتیجه به بهره وری خود ادامه دهد، مهم است.

این تجزیه‌وتحلیل عموما شامل فرایندهای زیر است:

شناسایی بازارهای کار مختلف برای یک موقعیت شغلی خاص: این قسمت شامل بررسی بازار کار مناسب «بر اساس» آن موقعیت خاص می‌شود.

بررسی بازار پیرامون دستمزد یک موقعیت شغلی مشترک: این فرایند شامل بررسی موقعیت‌های مشابه در بازار‌های کار می‌شود تا تعیین کند آیا نرخ حقوق در سازمان تقریباً در سطح مشابهی قرار دارد یا خیر.

سنجش رویه‌ی بازار: این مرحله به سؤالاتی درخصوص نحوه‌ی پرداخت حقوق به کارکنان توسط سایر سازمان‌ها پاسخ می‌دهد.

تعدیل حقوق و مزایا یا ساختار موقعیت‌های شغلی: پس از بررسی نرخ حقوق و دستمزد در سایر سازمان‌ها و اطلاع از اینکه آیا نیازی به تعدیل وجود دارد یا نه، بخش استخدام سازمان توصیه‌هایی را برای این‌گونه تعدیل‌ها یا تغییر ساختار موقعیت‌ها در سازمان یا شرکت ارائه می‌دهد.

مشورت با مدیریت: این فرایند شامل تشکیل جلسه با مدیران برای تعیین نیازهای مرتبط با نیروی کارشان است.

اطلاعات بازار کار (LMI) چیست؟

اطلاعات بازار کار (Labor Market Information) اساسا همه‌ی چیزهایی است که درباره یک بازار کار خاص باید بدانید. این اطلاعات مربوط به مشاغل، موقعیت مکانی آن‌ها، دستمزدها، عرضه و تقاضا، و اطلاعات جمعیتی یک حوزه کاری خاص در LMI گنجانده شده است.

چرا LMI مفید است؟

LMI برای افرادی که به‌دنبال پیدا کردن شغل پایدار هستند بسیار کارآمد است. فردی که LMI را بررسی کند، احتمال بیشتری برای استخدام شدن دارد. زیرا می‌داند صنایع یا شرکت‌های مورد نظر او دقیقاً خواهان استخدام چه فردی هستند.

به‌عنوان مثال، فردی که متوجه می‌شود صنعت هتلداری به دنبال استخدام ۱۰۰۰ متخصص غذا و نوشیدنی در دو سال آینده است، تصمیم می‌گیرد دوره‌های آموزشی کوتاه‌ مدتی را در این زمینه بگذراند. اگر او مثلا شش ماه بعد برای این شغل درخواست دهد، احتمال استخدام او بیشتر از فردی با شایستگی کمتر است. همچنین او به‌ دلیل مهارت‌ها و گواهینامه‌هایی که دارد، حقوق و مزایای بهتری نسبت به بقیه دریافت می‌کند.

به‌طور خلاصه، LMI به فرد کمک می‌کند نیاز‌های بازار را شناسایی کند و مجهز به مهارت‌های مناسب شود.

خلاصه

بازار کار مکانی‌ست که افراد می‌توانند شغلی پیدا کنند که با مهارت‌ها و توانایی‌های آن‌ها مطابقت داشته باشد. همچنین با کارفرما درمورد دستمزد، مزایا صحبت و توافق می‌کنند. در این مطلب توضیح دادیم بازار کار چیست و اجزای تشکیل دهنده‌ی آن را بررسی کردیم. همچنین به تجزیه‌و‌تحلیل بازار کار پرداختیم و LMI را شرح دادیم. اگر سؤالی درباره‌ی بازار کار و تجزیه‌و‌تحلیل آن دارید با ما در میان بگذارید.

موسسه پایشگران پارسیان با بیش از یک دهه تجربه در زمینه آموزش و مشاوره و برنامه ریزی کسب و کار در کنار شماست.

جهت اطلاع از سایر برنامه های آموزشی موسسه پایشگران پارسیان از لیست دوره ها دیدن فرمایید.

از صفحه اینستاگرام هولیدنگ پایشگران پارسیان دیدن فرمایید.