همهی ما حداقل یک بار در زندگی گرفتار اهمالکاری شدهایم و حتی سعی کردهایم تا با آن مقابله کنیم. معمولاً افراد اهمال کار تمایل به انجام کارهایی دارند که برایشان لذتبخش است تا انجام دیگر کارهایی که ضروریتر هستند. در این مطلب به مفهوم اهمال کاری و دلایل آن پرداختیم، همچنین انواع و تأثیرات منفی اهمالکاری را بررسی کردیم و نکاتی را برای درمان و غلبه بر اهمال کاری آوردیم.
اهمال کاری چیست؟
به تعویق انداختن کار تا آخرین لحظه یا صبر کردن تا گذشتن از مهلت آنها، اهمال کاری است.
برخی از محققان تعلل را به عنوان «شکلی از شکست خودتنظیمی که با تاخیر غیرمنطقی در انجام وظایف، علیرغم پیامدهای بالقوه منفی مشخص میشود» تعریف میکنند.
به گفته جوزف فراری (Josef Ferrari)، استاد روانشناسی در دانشگاه دیپل در شیکاگو و نویسنده کتاب «هنر به تعویق انداختن: راهنمای بدون پشیمانی برای انجام آن»، حدود ۲۰ درصد از بزرگسالان ایالات متحده، به شکل مزمن مبتلا به اهمالکاری هستند.
مهم نیست چقدر سازماندهی شده و متعهد هستید، به احتمال زیاد متوجه شدهاید که ساعتها درگیر کارهای بیاهمیتی مثل تماشای تلویزیون، پست گذاشتن در شبکههای اجتماعی، خرید آنلاین و… هستید، در حالیکه باید آن زمان را صرف کار یا مدرسه و پروژههای خود میکردید.
علاوهبر به تعویق انداختن یک پروژه برای کار، پرهیز از انجام تکالیف یا نادیده گرفتن کارهای خانه، اهمال کاری میتواند تأثیر عمدهای بر شغل، نمرات و زندگی شما داشته باشد.
در بیشتر موارد، اهمالکاری نشانه مشکلی جدی نیست. اهمال کاری یک گرایش رایج است که اکثر مردم در برخی مواقع در برابر آن تسلیم میشوند. با اینحال راههای بسیاری برای درمان اهمال کاری وجود دارند.
Image by Racool_studio on Freepik
دلایل اهمال کاری
شناخت علل اهمال کاری میتواند به درمان آن کمک بسیاری بکند. موقعیتی را تصور کنید که که فکر میکردید یک هفته فرصت دارید تا پروژهای را به پایان برسانید و یکسال است که هربار موعد تحویل آن را به روز بعد میاندازید. یا شرایط دیگری را تصور کنید که تصمیم گرفتهاید آپارتمان خود را تمیز نکنید، زیرا در حال حاضر حوصله انجام آن را ندارید. این موقعیتها و شرایط ممکن است برای هر یک از ما اتفاق افتاده باشند.
ما اغلب زمان تکمیل پروژهها را کمتر از آنچه در واقعیت طول میکشد تخمین میزنیم. این تفکر زمانی که معتقدیم هنوز زمان زیادی برای تکمیل این وظایف داریم، میتواند منجر به احساس امنیت کاذب شود.
یکی از بزرگترین عواملی که در اهمال کاری نقش دارد، این تصور است که ما باید در یک لحظه خاص برای انجام یک کار، الهام یا انگیزه داشته باشیم. واقعیت این است که اگر منتظر بمانید تا در چارچوب ذهنی مناسبی برای انجام برخی کارها (مخصوصاً کارهای دشوارتر) قرار بگیرید، احتمالاً متوجه خواهید شد که زمان مناسب هرگز فرا نمیرسد و کار هرگز کامل نمیشود.
مطلب مرتبط: چک لیست
درسی
محققان بر این باورند که اهمال کاری میتواند بهویژه در بین دانشآموزان مشهود باشد. یک متاآنالیز در سال ۲۰۰۷ که در مجلهی روانشناسی بولتن (Psychological Bulletin) منتشر شد، نشان داد ۸۰ تا ۹۵ درصد از دانشجویان به طور منظم کارهای خود را به تعویق میاندازند و اهمال کاری میکنند، به ویژه هنگامی که صحبت از تکمیل تکالیف و دورههای آموزشی میشود.
به گفته محققان، برخی خطاهای شناختی عمده وجود دارند که منجر به اهمال کاری تحصیلی میشود. دانش آموزان تمایل دارند:
- زمان باقیمانده برای انجام وظایف را بیش از حد برآورد کنند؛
- میزان انگیزه خود را در آینده بیش از حد ارزیابی کنند؛
- مدت زمان انجام برخی فعالیتها را دست کم بگیرند؛
- به اشتباه فرض کنند که باید در چارچوب ذهنی مناسب برای کار بر روی یک پروژه باشند.
افسردگی
اهمال کاری همچنین میتواند نتیجه افسردگی باشد. احساس ناامیدی، درماندگی و کمبود انرژی میتواند شروع و حتی اتمام سادهترین کار را دشوار کند. افسردگی به علاوه میتواند منجر به شک و تردید به خود شود. وقتی نمیتوانید بفهمید که چگونه یک پروژه را پیش ببرید کنید یا نسبت به تواناییهای خود احساس ناامنی کنید، ممکن است راحتتر آن را به تعویق بیندازید و روی کارهای دیگر وقت بگذارید.
اختلال وسواس اجباری (OCD) از دلایل اهمال کاری
به تعویق انداختن کار و اهمال کاری در افراد مبتلا به اختلال وسواس فکری- عملی کاملاً رایج است. یکی از دلایل این است که اختلال OCD اغلب با کمال گرایی منفی مرتبط است. وجود این اختلال باعث ترس از انجام اشتباهات جدید، تردید در مورد اینکه آیا کاری را به درستی انجام میدهید یا خیر و نگرانی بابت انتظارات دیگران از شما میشود.
افراد مبتلا به OCD نیز اغلب تمایل به بلاتکلیفی دارند و در نتیجه باعث میشود به جای تصمیمگیری، تعلل کنند و درگیر اهمال کاری شوند.
بیشفعالی
بسیاری از بزرگسالان مبتلا به اختلال کمبود توجه یا بیشفعالی (ADHD)، با اهمال کاری دست و پنجه نرم میکنند. هنگامی که شما تحت تأثیر محرکهای بیرونی و همچنین افکار درونی هستید، ممکن است شروع یک کار دشوار باشد، به خصوص اگر ماهیت آن کار دشوار باشد یا از انجام دادن آن لذت نبرید. در ادامه باز هم به دلایل بیشتری برای اهمال کاری میپردازیم.
Image by rawpixel.com on Freepik
دلایل دیگر اهمال کاری
علاوه بر دلایلی که باعث به تعویق انداختن کارها و اهمال کاری میشوند، اغلب ما بهانهها یا توجیههایی برای رفتار خود میآوریم. به گفته محققان، چند دلیل کلیدی برای اهمال کاری افراد وجود دارد:
- آنها نمیدانند دقیقا باید چه کاری انجام بدهند؛
- آنها نحوه انجام کار را به خوبی بلد نیستند؛
- آنها نمیخواهند کار مورد نظر را انجام بدهند؛
- انجام شدن یا نشدن آن کار برایشان بیاهمیت است؛
- انجام آن کار حس خاصی مثل خوشحالی، رضایت و… به آنها منتقل نمیکند؛
- به انتظار کشیدن تا آخرین لحظه برای انجام کار عادت دارند؛
- بر این باورند که اگر تحت فشار باشند عملکرد بهتری خواهند داشت؛
- فکر میکنند کار مد نظر را میتوانند در آخرین لحظات به پایان برسانند؛
- برای شروع ابتکار عمل ندارند؛
- آن کار را فراموش میکنند؛
- از نظر سلامتی مشکل دارند و نمیتوانند زمان زیادی برای انجام کارها بگذارند؛
- منتظر لحظه مناسب هستند؛
- برای فکر کردن در مورد آن کار به زمان نیاز دارند؛
- اگر یک کار را به تاخیر بیندازند، میتوانند به کاری با اولویت بالاتر برسند.
حال به طور مفصل دلایل اهمال کاری را بررسی کردیم، در ادامه قصد داریم به انواع اهمال کاری بپردازیم.
انواع اهمال کاری
برخی از محققان اهمالکاری را به دو نوع اصلی تقسیم میکنند: اهمالکاران غیرفعال یا منفعل و اهمالکاران فعال.
- اهمالکنندگان منفعل (Passive procrastinators): کار را به تأخیر میاندازند، زیرا در تصمیم گیری و عمل کردن به آن مشکل دارند؛
- اهمالکنندگان فعال (Active procrastinators): کار را هدفمند به تأخیر میاندازند زیرا کار تحت فشار به آنها اجازه میدهد احساس بهچالش کشیده شدن کنند و انگیزهشان بیشتر شود.
برخی دیگر، انواع کسانی که اهمال کاری میکنند را بر اساس سبکهای رفتاری مختلف دستهبندی میکنند، از جمله:
- کمالگرایی (Perfectionist): به دلیل ترس از اینکه نمیتواند یک کار را به طور کامل انجام دهند، وظایف را به تعویق میاندازند؛
- رویاپردازی (Dreamer): وظایف را به تعویق میاندازند زیرا در توجه به جزئیات خوب نیستند؛
- مدافع (Defier): معتقد نیستند که کسی باید برنامه زمانی خود را با نظم انجام بدهد؛
- نگرانی (Worrier): به دلیل ترس از تغییر یا از دست دادن آرامش خود در مواجه با عوامل ناشناخته وظایفشان را به تعویق میاندازند؛
- بحرانسازی (Crisis-maker): وظایف را به تعویق میاندازند زیرا دوست دارند تحت فشار کار کنند؛
- زیادهروی (Overdoer): بیش از حد کار میکنند و با پیدا کردن زمان برای شروع و تکمیل کارها مشکل دارند.
مقایسهی اهمالکاران و افراد غیر اهمالکار
به عقیدهی دکتر فراری، افراد غیر اهمالکار روی کاری که باید انجام شود تمرکز میکنند و آن را به تعویق نمیاندازند. آنها هویت شخصی قویتری دارند و کمتر نگران عزت اجتماعی ( Social-Esteem: اینکه دیگران چگونه ما را دوست دارند؛ مخالف با عزت نفس که نشاندهندهی چگونگی احساس ما به خودمان است) هستند.
به گفته پیر استیل (Pierre Steele)، روانشناس، افرادی که اهمالکاری نمیکنند و کارها را به تعویق نمیاندازند، دارای ویژگیهای شخصیتی والایی هستند که به عنوان وظیفهشناسی شناخته میشود. این، یکی از گرایشهای گستردهای به حساب میآید که توسط نظریه ۵ عاملی شخصیتشناسی، شناسایی شده است. افرادی که وظیفهشناسی بالایی دارند در زمینههای دیگر از جمله نظم و انضباط شخصی، پشتکار و مسئولیت شخصی نیز در سطح بالایی هستند.
تاثیر منفی اهمال کاری
پیش از اینکه راه درمان اهمال کاری و غلبه بر آن را ذکر کنیم، قصد داریم تأثیرات منفی اهمالکاری را بررسی کنیم. تنها در مواردی که اهمالکاری به شکل مزمن در میآید و شروع به تأثیر جدی بر زندگی روزمره فرد میکند، موضوع حادتر میشود. ضعف در چنین مواردی، فقط نداشتن مهارت برای مدیریت زمان نیست، بلکه بخش عمدهای از سبک زندگی افراد است که مشکل دارد.
افرادی که اهل اهمال کاری هستند احتمالاً صورتحساب های خود را دیر پرداخت میکنند، تا شب قبل از مهلت مقرر، کار روی پروژههای بزرگ را شروع نمیکنند، خرید هدیه را تا روز قبل از تولد به تعویق میاندازند و حتی اظهارنامه مالیاتی خود را با تاخیر ارائه میکنند.
متأسفانه، در صورتی که برای درمان اهمال کاری اقدامی انجام نشود میتواند تأثیر جدی بر برخی از زمینههای زندگی، از جمله سلامت روانی و رفاه اجتماعی، حرفهای و مالی فرد داشته باشد:
- تجربه سطوح بالاتری از استرس و بیماری؛
- برقراری روابط اجتماعی با سختی و اکراه بیشتر؛
- رنجش از طرف دوستان، خانواده، همکاران و دانشآموزان؛
- عواقب سخت دیرکرد قبوض معوق و اظهارنامه مالیات بر درآمد.
نکاتی برای مقابله با اهمال کاری
خوشبختانه، چندین کار مختلف وجود دارد که میتوانید برای غلبه بر اهمال کاری انجام دهید تا کارها را به موقع به پایان برسانید. در ادامه به این راهکارها خواهیم پرداخت:
- فهرستی از کارهایی که باید انجام دهید، تهیه کنید: برای اینکه در مسیر درست حرکت کنید، یک تاریخ مقرر را برای هر یک از کارهای خود در نظر بگیرید و به سمت آن بروید؛
- قدمهای کوچک بردارید: برای غلبه بر اهمال کاری میتوانید موارد موجود در لیست خود را به مراحل کوچک و قابل مدیریت تقسیم کنید تا وظایف شما خیلی طاقتفرسا به نظر نرسد؛
- علائم هشداردهنده را بشناسید: برای غلبه بر اهمال کاری باید هر گونه فکر درباره به تعویق انداختن کارها را جدی بگیرید و در برابر این تعویق مقاومت کنید. اگر شروع به اهمالکاری کردید، به آن فکر کنید و خود را مجبور کنید که چند دقیقه روی کارتان متمرکز بمانید؛
- حواسپرتی را از بین ببرید: برای مقابله با اهمال کاری باید از خود بپرسید چه چیزی بیش از همه توجه شما را جلب میکند، چه اینستاگرام، چه بهروزرسانی فیسبوک، یا اخبار محلی و… هر آنچه منبع حواس پرتی شما را تقویت میکند، خاموش کنید؛
- خودتان را تشویق کنید: وقتی یک مورد از لیست کارهایتان را به موقع تمام کردید، به خودتان تبریک بگویید و با انجام کاری که برایتان جالب است، به خودتان پاداش دهید. انجام این کار در غلبه بر اهمال کاری تأثیر بسیاری دارد.
خلاصه
برای مقابله با اهمال کاری و درمان آن، ابتدا باید تشخیص دهید فردی اهمالکار هستید یا نه و پس از آن ریشه و علت اهمال کاریتان را پیدا کنید. در این مطلب توضیح دادیم اهمال کاری چیست و روشهای درمان و مقابله با اهمال کاری را بررسی کردیم. همچنین انواع، تأثیرات منفی و دلایل اهمالکاری را ذکر کردیم. اگر سؤال یا نظری درمورد این مطلب دارید، با ما در میان بگذارید.
موسسه پایشگران پارسیان با بیش از یک دهه تجربه در زمینه آموزش و مشاوره و برنامه ریزی کسب و کار در کنار شماست .
جهت اطلاع از سایر برنامه های آموزشی موسسه پایشگران پارسیان از لیست دوره ها دیدن فرمایید.
از صفحه اینستاگرام هولیدنگ پایشگران پارسیان دیدن فرمایید.