MBA چیست؟ معبترترین مدرک کارشناسی ارشد مدیریت در جهان است و کارفرمایان و دانشجویان علاقه وافری به آن دارند. به‌ گونه‌ای که هزاران متخصص و کارشناس در سراسر دنیا سالانه برای شرکت در دوره‌های MBA و دریافت مدرک رشته مدیریت کسب و کار تقاضا می‌دهند.

حال می‌فهمید مزیت شرکت در دوره‌های MBA چیست. با شرکت در دوره‌های MBA و دریافت مدرک آن، دانشی بنیادی در زمینه‌ی مدیریت و دیدی کل‌نگر در زمینه‌هایی همچون بازاریابی، امور مالی و حسابداری و هم‌چنین مهارت‌های نرم ضروری و مهارت‌های رهبری را کسب خواهید کرد.

MBA چیست؟

ابتدا پیش از هر چیزی، باید بدانید MBA مخفف چیست. MBA مخفف Master of Business Administration (کارشناسی‌ارشد مدیریت کسب و کار) است. دانشکده‌ی مدیریت دانشگاه هاروارد، نخستین بار این رشته را در سال ۱۹۰۸ معرفی کرد.

افراد مشهوری چون جورج دبلیو بوش (George W. Bush)، مایکل بلومبرگ (Michael Bloomberg)، تیم کوک (Tim Cook)، ساتیا نادلا (Satya Nadella)، ساندار پیچای (Sundar Pichai) و شریل سندبرگ (Sheryl Sandberg) که مدیران عامل شرکت‌های چندملیتی، کارآفرینان موفق و رؤسای جمهور هستند، از جمله مشهورترین فارغ‌التحصیلان رشته مدیریت کسب و کار محسوب می‌شوند.

اخذ مدرک MBA برای چه کسانی مفید است؟

اگرچه در ابتدا دانشجویانی به سراغ رشته مدیریت کسب و کار می‌رفتند که در زمینه‌ی امور مالی یا مشاوره‌ی کسب‌وکار فعالیت می‌کردند، اما به‌ طور متوسط، امروزه کلاس‌های MBA مملو از دانشجویانی هستند که سوابق تحصیلی و حرفه‌ای متنوعی دارند.

در سال ۲۰۲۰، دانشجویان از ۶۹ ملیت مختلف در کلاس‌های MBA دانشگاه هاروارد شرکت کرده‌بودند. این افراد هم‌چنین در زمینه‌ی فناوری، تولید، مراقبت‌های بهداشتی، سازمان‌های غیرانتفاعی، رسانه، ارتش، امور مالی و مشاوره سوابق تحصیلی و حرفه‌ای داشتند.

اکنون پاسخ می‌دهیم که از نظر شورای GMA، اصلی‌ترین انگیزه‌ی دانشجویان از حضور در کلاس‌های MBA چیست. به‌ گفته‌ی شورای GMA، «اصلی‌ترین انگیزه‌ی دانشجویان از حضور در کلاس‌های MBA افزایش حقوق، ارتقا به موقعیت‌های بالاتر، مدیریت منابع انسانی، اشتغال در سطح بین‌المللی و غیره است». البته این‌ها فقط بخشی از مزایای دریافت مدرک MBA هستند. در ادامه‌ی مطلب، به طور مفصل توضیح می‌دهیم دیگر مزیت‌های مدرک MBA چیست.

فارغ از این‌که در چه رشته‌ای تحصیل کرده‌اید، می‌خواهید کسب‌وکارتان را راه‌اندازی کنید، در موقعیت فعلی‌تان در سازمان پیشرفت کنید یا رشته و صنعت خود را تغییر دهید، MBA در مسیر یادگیری مهارت‌های مدیریتی و پیشرفت شغلی، گزینه‌ی مناسبی برای شماست.

در ادامه ذکر می‌کنیم نظر مدیر بخش پذیرش و کمک‌های مالی اینسید درباره‌ی MBA چیست. ویرجین فوجیا (Virginie Fougea) مدیر بخش پذیرش و کمک‌های مالی اینسید می‌گوید: «MBA تجربه‌ی کاملا جدیدی است که دانشجویان را برای کارهایی که پس از فارغ‌التحصیلی به آن اشتغال خواهند داشت، آماده می‌کند. تجربه‌ای تحول‌آفرین که به‌ لطف مهارت‌هایی که به دانشجویان می‌آموزد و شبکه‌ای که تا مدت‌ها پس از فارغ‌التحصیلی پابرجا خواهد بود، به آنان کمک می‌کند ۵، ۱۰ یا ۱۵ سال پس از خواندن MBA تغییراتی را در شغل‌شان ایجاد کنند.»

مطلب مرتبط: مسیر شغلی

گرایش‌های MBA چیست؟

سؤالی که اغلب دانشجویان دارند این است که بهترین گرایش MBA چیست؟ MBA گرایش‌های مختلفی دارد که ما هفت گرایشی که در اغلب دانشگاه‌های ایران تدریس می‌شوند را در ادامه بیان کردیم. تمامی این گرایشات بازار کار و اهمیت خاص خود را دارند و بسته به علایق و انتظار شغلی‌تان، باید یکی از این گرایشات را انتخاب کنید. گرایشات MBA عبارتند از:

• بازاریابی؛
• مالی؛
• استراتژی؛
• منابع انسانی و رفتار سازمانی؛
• فناوری؛
• عملیات و زنجیره تامین؛
• سیستم‌های اطلاعاتی.

در ادامه‌ی مطلب، هریک از گرایشات MBA را بررسی می‌کنیم.

مطلب مرتبط: پیدا کردن شغل

گرایش بازاریابی

در این گرایش MBA به مباحث استراتژی بازاریابی، مباحث رفتاری در بازاریابی و مدل‌سازی پرداخته می‌شود. موضوعاتی مانند شناخت بازار، بخش‌بندی بازار، استراتژی قیمت گذاری و … در دسته‌ی مباحث استراتژی قرار می‌گیرند؛ رفتار مصرف‌کننده از بعد روانشناسی در دسته‌ی مباحث رفتاری و بررسی داده‌ها و رگرسیون نیز در مباحث مدلسازی بررسی می‌شود.

برای موفقیت در این گرایش از MBA باید فردی خلاق و برونگرا باشید؛ البته برای مدلسازی و تحلیل داده‌ها، ویژگی برونگرایی تأثیری در موفقیت شما نخواهد داشت.

گرایش مالی

دانش بالا در ریاضیات و اقتصاد در این گرایش اهمیت زیادی دارد. اگر بخواهید در گرایش مالی رشته MBA  فعالیت کنید، عمده‌ی وظایف شما شامل تفسیر گزارشات حسابداری، طراحی ساختار مالی سازمان و برنامه‌ریزی مالی بر اساس استراتژی‌های کلان سازمان است.

گرایش استراتژی

پس از تحصیل در این گرایش، چه در داخل و چه خارج از سازمان می‌توانید به‌عنوان مشاور و تحلیلگر کسب‌و‌کار فعالیت کنید. اگر مشاور داخلی باشید می‌توانید در شناسایی استراتژی ها و تبدیل آن‌ها به برنامه‌های عملیاتی نقش خود را ایفا کنید، به‌عنوان مشاور بیرونی می‌توانید تسهیل‌کننده باشید یا استراتژی‌های سازمان را تائید کنید و در نقش‌های مدیریتی، گرفتن تصمیمات استراتژیک از جمله وظایف شما خواهد بود.

گرایش منابع انسانی

از اهداف اصلی گرایش منابع انسانی و رفتار سازمانی، رهبری کردن اثربخش ویژگی‌های انسانی است؛ به‌طوری که علاوه بر اینکه به موفقیت سازمان کمک می‌کند، روی رشد و تعالی منابع انسانی سازمان نیز تأثیر مثبت بگذارد.

اگر به یادگیری مباحت روانشناسی و جامعه‌شناسی علاقه دارید و همچنین از کارکردن و فکر کردن به انسان‌ها لذت می‌برید، این گرایش می‌تواند برای شما مناسب باشد.

مطلب مرتبط: ساختار سازمانی

گرایش فناوری

گرایش مدیریت فناوری سه مأموریت اصلی دارد:

• اولویت‌های سرمایه‌گذاری در زمینه‌ی فناوری؛
• تصمیم‌گیری در خصوص انتخاب فناوری‌های مورد نیاز سازمان و استفاده از آن‌ها؛
• تبدیل تکنولوژی به ثروت.

آینده‌ی شغلی فارغ‌التحصیلان این گرایش از رشته MBA شامل حوزه‌های تصمیم گیری و برنامه‌ریزی، نوآوری و مدیریت محصول، جذب و بومی‌سازی فناوری و سیاست‌گذاری در سطح بنگاه است.

Image by freepik

گرایش عملیات و زنجیره تامین

خروجی سازمان به‌طور مستقیم به عملیات و زنجیره تأمین وابسته است. مانند کیفیت محصولات و خدمات، حمل‌و‌نقل و نحوه‌ی کاهش هزینه‌ها. تمامی مشکلات یک سازمان، به‌نوعی به عملیات و زنجیره تامین مرتبط است. یکی از اصلی‌ترین مهارت‌های مورد نیاز برای این گرایش، توانایی تحلیل و داشتن نگاهی همه‌جانبه است.

گرایش سیستم‌های اطلاعاتی

این گرایش با نام MIS یا فناوری اطلاعات نیز شناخته می‌شود. توسعه دانش در زمینه‌ی فناوری اطلاعات نیاز به مدیرانی با تخصص در سیستم‌های اطلاعاتی شده است. فارغ‌التحصیلان گرایش سیستم‌های اطلاعاتی رشته MBA باید علاوه بر دانش مدیریت، در حد ابتدایی به دانش فنی نیز مجهز باشند تا بتوانند با متخصصان فنی ارتباط برقرار کنند.

برنامه‌های درسی MBA چیست؟

در این بخش توضیح می‌دهیم دروس و برنامه‌های درسی MBA چیست و شامل چه مبانی و موضوعاتی است. برنامه‌ی درسی ام بی ای معمولا سه بخش دارد:

۱. دروس اصلی – الزامی

(۳۰ واحد) مدیریت کسب و کار که مبانی مدیریت عمومی را پوشش می‌دهند، عموما عبارت‌اند از:

۲. دروس اصلی – اختیاری

(۶ واحد از دروس زیر) این امکان را در اختیار شما قرار می‌دهند تا دوره‌هایی را انتخاب کنید که تطابق بیش‌تری با اهداف شغلی شما داشته‌باشند. دانشجویان عموما پیش از ترم دوم، که دروس موردنظرشان را انتخاب می‌کنند، برنامه‌ی اصلی MBA را فرامی‌گیرند.

۳. دروس تخصصی

(۱۲ واحد: ۶ واحد تخصصی – اصلی و ۶ واحد تخصصی – اختیاری)

در همه گرایش‌ها به جز گرایش عمومی در صورت تایید آموزش، ۳ واحد از ۶ واحد تخصصی اختیاری می‌تواند از بین درس‌های سایر گرایش‌ها و یا از دروس اصلی – اختیاری اخذ شود.

همچنین در صورت تایید آموزش، دانشجویان همه گرایش‌ها می‌توانند پایان‌نامه (۶ واحد) را اخذ کنند. که در اینصورت ۶ واحد تخصصی – اختیاری حذف می‌شود.

حال پاسخ می‌دهیم روش تدریس دوره‌های MBA چیست. اکثر دوره‌های MBA با استفاده از روش مطالعه‌ی موردی که دانشکده‌ی بازرگانی هاروارد تدریس می‌شوند. از این طریق، دانشجویان نمونه‌هایی از کسب‌وکارهای موفق یا ناموفق را در کلاس تجزیه‌وتحلیل و بررسی می‌کنند. دانشجویان در طول دوره، پیش از آن‌که از آموخته‌های خود در پروژه‌های گروهی یا حتی پروژه‌های مشاوره در دنیای واقعی استفاده کنند، با نظریه‌ی MBA آشنا می‌شوند.

خارج از کلاس می‌توانید از سایر جنبه‌های مدیریت کسب‌و‌کار، از جمله فوق برنامه‌ها، رویدادهای شبکه‌ سازی، کنفرانس‌ها، مسابقات، بازدید از شرکت‌ها و رویدادهای بین‌المللی نیز بهره‌مند شوید.

پاسکال میشلز، که قبلا دانشجوی MBA بوده و در حال حاضر در IESE و Menlo Coaching در سِمَت مدیر و مشاور مشغول به کار است، می‌گوید: «طنز MBA این است که اکثر افراد صرفا برای متمایز و برجسته ظاهر شدن سراغ آن می‌آیند، اما در طول دوره‌ی آموزش، تعاملی الهام‌بخش و متواضعانه‌ای با افراد خواهند داشت. فارغ از علوم و دانشی که فرامی‌گیرند، MBA در حقیقت، در ملاقات و تعامل با افراد معنا پیدا می‌کند؛ در دوستی‌هایی که در بحث‌های داغ کلاس درس و جلسات تیمی اواخر جلسات شکل می‌گیرند. این همان چیزی است که باعث رشد شما می‌شود.»

با اخذ مدرک MBA چه مشاغلی در انتظار ما هستند؟

در این قسمت توضیح می‌دهیم مشاغل عمومی در حوزه‌ی MBA چیست. با مدرک MBA چه کارهایی را می‌توانید انجام دهید؟ تقریبا هر چیزی که به ذهن‌تان خطور کند. MBA افراد را برای ایفای نقش های گوناگون ـکتده میی کند. MBA شما را برای ایفای شغل در صنایع گوناگون آماده می‌کند. مشاغل عمومی MBA عبارت‌اند از:

• مدیر مالی؛
• مشاور مالی؛
• مدیر منابع انسانی؛
• بانک‌داری و سرمایه‌گذاری؛
• مدیریت IT؛
• تحلیل‌گر مدیریت؛
• مشاور مدیریتی؛
• مدیر بازاریابی؛
• مدیر عملیات.

چشم انداز استخدامی

کارفرمایان عاشق استخدام متقاضیانی هستند که دوره‌های MBA را گذرانده‌اند و بسیاری از دانشجویان از همان دانشگاه استخدام می‌شوند. طبق نظرسنجی GMAC از استخدام‌کنندگان شرکتی، ۹۱٪ از کارفرمایان در سراسر جهان قصد دارند علی‌رغم تأثیر همه‌گیری کووید ۱۹، فارغ‌التحصیلان و دانشجویان MBA را استخدام کنند. فارغ‌التحصیلان MBA در صنایع مختلفی، از جمله مراقبت‌های بهداشتی و سازمان‌های غیرانتفاعی، برای استارتاپ‌ها و شرکت‌های چندملیتی کار می‌کنند.

البته خیلی‌ها هم کسب‌وکار خودشان را راه‌اندازی می‌کنند. در سال ۲۰۲۰، ۱۸٪ از فارغ‌التحصیلان MBA دانشگاه استنفورد به کارآفرینی روی آورده‌اند. حال توضیح می‌دهیم نام شرکت‌هایی که بیش‌ترین تعداد فارغ‌التحصیلان MBA را استخدام کرده‌اند، چیست.

شرکت‌هایی که بیش‌ترین تعداد فارغ‌التحصیلان MBA را استخدام کرده‌اند، سه شرکت بزرگ مشاوره و مدیریت Bain، BCG و مک‌کینسی (McKinsey)، شرکت‌های بزرگ فناوری مانند آمازون، گوگل و مایکروسافت و شرکت‌های حسابداری مانند Accenture، Deloitte و EY هستند. چندین سال پس از فارغ‌التحصیلی، دانشجویان MBA به سمت مشاغل ارشد حرکت و در سطح اجرایی پیشرفت می‌کنند.

بسیاری از مدیران عامل شرکت‌های بزرگ دنیا، از جمله مدیران عامل اپل، جی پی مورگان، مایکروسافت و والمارت، دارای مدرک MBA هستند. در ادامه می‌گوییم نظر مدیر بخش مشاوره‌ی استخدام شرکت Bain درباره‌ی استخدام فارغ‌التحصیلان MBA چیست. کیت بیوانز (Keith Bevans)، مدیر بخش مشاوره‌ی استخدام شرکت Bain می‌گوید: «زمانی که فارغ‌التحصیلان MBA را استخدام می‌کنیم، دیدگاه جهانی و تجربیات‌شان به آن‌ها اجازه می‌دهند که مستقیما به Bain و هریک از حوزه‌های توانایی ما وصل شوند و مشتریان‌ ما را در کسب موفقیت در صنایع‌شان یاری کنند.»

درآمد افرادی که دوره‌ی MBA را می‌گذرانند، چقدر خواهد بود؟

در این بخش می‌فهمید مزیت داشتن مدرک MBA چیست و چه تأثیری بر میزان درآمد افرادی که دوره‌‌ی MBA را می‌گذرانند، دارد. اخذ مدرک ام بی ای حقوق شما را بالا می برد. در ادامه کامل‌تر توضیح می‌دهیم تأثیر مدرک MBA بر درآمد چیست. حقوق افرادی که این مدرک را اخذ کرده‌اند، سه سال پس از فارغ‌التحصیلی به میزان ۱۰۰٪ امکان افزایش دارد. طبق گزارشی که فایننشال تایمز (Financial Times) در سال ۲۰۲۱ منتشر کرده‌، حقوق دانشجویان MBA، سه سال پس از فارغ‌التحصیلی بیش از ۱۱۸٪ افزایش یافته‌است.

حال متوجه می‌شوید عامل تأثیر‌گذار بر میزان حقوق‌تان پس از فارغ‌التحصیلی از MBA چیست. میانگین حقوق احتمالی شما پس از فارغ‌التحصیلی از MBA، به صنعت، سِمَت و دانشکده‌ای که در آن تحصیل کرده‌اید، بستگی دارد. حال وقت آن است بدانید که پر‌درآمدترین شغل در حوزه‌ی MBA چیست. امور مالی و کسب‌وکار، پردرآمدترین شغل های ام بی ای هستند.

سخن پایانی

اکنون می‌دانید که MBA چیست؟ و چه مزایایی برای شغل شما دارد. فرایند تحصیل MBA دشواری‌های خاص خود را دارد و باید به‌اندازه کافی تحقیق کنید تا بدانید کدام دانشکده برای شخصیت، حوزه مورد علاقه و اهداف شغلی شما مطابقت دارد.

موسسه پایشگران پارسیان با بیش از یک دهه تجربه در زمینه آموزش و مشاوره و برنامه ریزی کسب و کار در کنار شماست .

جهت اطلاع از دوره های آموزشی موسسه پایشگران پارسیان از لیست دوره ها دیدن فرمایید.

از صفحه اینستاگرام هولیدنگ پایشگران پارسیان دیدن فرمایید.