پاسخ به این سؤال که < خرده فروشی چیست؟ > یکی چالشهای اساسی فعالان حوزهی کسبوکار است و در مورد ماهیت دقیق، هدف و عملکرد خرده فروشیها بحثهایی وجود دارد. خرده فروشی یا ریتیل (Retail) به عنوان یکی از ارکان اصلی زنجیره تامین از اهمیت فوق العادهای برخوردار است. در این مطلب پاسخ میدهیم خرده فروشی چیست و تعریف جامعی از آن را ارائه کرده، تفاوت آن با عمدهفروشی را بررسی میکنیم و در ادامه برخی از انواع شیوههای ریتیل را تشریح مینماییم.
تعریف خرده فروشی
خرده فروشی یک فرایند است که در آن همگی فعالیتهای مربوط به فروش کالاها به طور مستقیم با مصرف کننده نهایی در ارتباط است. خرده فروشی به طور کلی به دو دسته فروش مستقیم و غیر مستقیم تقسیم میشود.
به طور خلاصه، خرده فروشی به معنای فروش کالا یا خدمات به طور مستقیم به مصرفکننده نهایی است. آخرین مرحله در زنجیره تأمین را خرده فروشی تشکیل میدهد و از این رو نقش مهمی را در عرضهی محصولات نهایی به مصرفکنندگان واقعی ایفا میکند. همچنین در خرده فروشی، کالاهایی که فروخته میشوند برای فروش بیشتر یا اهداف تجاری در نظر گرفته نشدهاند.
به طور کلی، خرده فروشی ارائهی اقلام تکی یا کم به مصرفکنندگان را شامل میشود. در این روش کالاها از یک نقطهی خرید مانند فروشگاه به طور مستقیم به مشتری عرضه میشوند. در ادامه دو مفهوم مرتبط به هم خردهفروش و خرده فروشی را بررسی کرده و مورد بحث قرار میدهیم.
مطلب مرتبط: افزایش فروش با تولید محتوا
خردهفروش چیست؟
خردهفروش به هر واحد تجاری اشاره دارد که مسئولیت فروش نهایی کالا به مصرفکننده را بر عهده میگیرد. یک خردهفروش میتواند فردی عادی، فروشگاهی حضوری یا حتی نوعی فروشندهی آنلاین باشد. طبق تعریف، خردهفروشان معمولا در تولید کالاها و خدمات دخالتی ندارند. در واقع، آنها کالا را از یک تأمینکننده تهیه میکنند و مسئول فروش آن به کاربر نهایی هستند.
خرده فروشی چیست؟
در توضیح اینکه خرده فروشی چیست و چه تعریفی دارد، باید بگوییم خرده فروشی به عمل یا فرایند تهیه کالا یا خدمات از یک تولیدکننده، تأمینکننده یا توزیعکننده و در ادامه فروش آنها به کاربر نهایی گفته میشود. به عبارتی، ریتیل ارتباط مستقیمی بین مشتری و باقیِ زنجیرهی تأمین ایجاد میکند. با توجه به آنچه تاکنون مطرح کردیم، حال تفاوت بین دو فرایند مرتبط و در عین حال جداگانهی خردهفروشی و عمدهفروشی را بررسی میکنیم.
تفاوت خرده فروشی و عمدهفروشی در چیست؟
واضحترین تفاوت بین خردهفروشی و عمدهفروشی در این واقعیت نهفته است که خردهفروشی فروش مقادیر کم کالا به مشتریان عادی و تکی را شامل میشود و در مقابل عمدهفروشی معمولا روی ارائهی مقادیر زیاد محصول به مشتریان غیر فردی تمرکز دارد. به این ترتیب، خردهفروشی روی فروش اقلام تکی و کم متمرکز است و خرید و فروشهای عمده نیز در حجم زیاد و به صورت عمده انجام میشود.
همچنین، پایگاه مشتری ریتیل را کاربران نهایی محصول یا سرویس مورد نظر تشکیل میدهند و این در حالی است که برای عمدهفروشی سایر مشاغل مرتبط با آن، مانند خود خردهفروشان هستند که خریداران عمده را تشکیل میدهند. از سوی دیگر، عمدهفروشان معمولا کالاها را به طور مستقیم به کاربران نهایی نمیفروشند و در نتیجه مجبور نیستند خود را با مشکلات مربوط به خردهفروشی درگیر کنند. به همین دلیل، آنها میتوانند فعالیتهای خود را روی فروش کالاهای عمده به تعداد محدودی از خردهفروشان متمرکز کنند.
در نهایت، مهمترین تفاوت میان ریتیل و عمدهفروشی در قیمت محصول یا سرویس آنها است. به عبارتی، قیمت محصول یا سرویس عمدهفروشی همواره کمتر از قیمت محصول یا سرویس در خرده فروشی است. در واقع، دلیل چنین تفاوتی به این موضوع مربوط است که خردهفروشان باید با هزینههای اضافی مانند نمایش کالا و تبلیغات دست و پنجه نرم کنند؛ در حالی که عمدهفروشان مجبور نیستند برای این فعالیتها هزینه کنند و به همین دلیل آنها میتوانند مقادیر زیادی کالا را باقیمتهای نسبتا پایینتر به مشتریان خود عرضه کنند.
مطلب مرتبط: انواع فروشنده ها
زنجیرهی تأمین خرده فروشی چگونه کار میکند؟
در این قسمت قصد داریم تا نحوهی عملکرد کل زنجیره تأمین خرده فروشی از ابتدا تا انتها را مورد بررسی قرار دهیم. پیش از این دو عنصر مهم و تأثیرگذار خردهفروش و عمدهفروش در این فرایند را درک کردیم. حال این موضوع را بررسی میکنیم که چگونه این عناصر به تولیدکنندگان محصول گره خوردهاند و در نهایت کل زنجیرهی تأمین به کجا ختم میشود.
- تولید کننده اولین حلقه در زنجیره تامین خرده فروشی را تشکیل میدهد. در واقع، تولیدکنندگان مسئول تولید کالای نهایی با استفاده از مواد اولیه، نیروی کار و تکنولوژیهای مورد نیاز هستند؛
- مرحلهی بعدی زنجیرهی تأمین را عمدهفروش تشکیل میدهد. عمدهفروشان کالاها را از تولیدکنندگان خریداری کرده و به صورت عمده به خردهفروشان میفروشند؛
- همان طور که میدانید، خردهفروش وظیفه فروش کالاهای نهایی را به آخرین حلقه زنجیره تأمین یعنی مصرفکنندگان بر عهده دارد؛
- مصرفکننده آخرین حلقه زنجیرهی تأمین بوده و همان کاربر نهایی است که کالا را از خردهفروشان خریداری میکند. بنابراین فرایند عرضهی کالا در آخرین حلقه یا همان مصرفکننده متوقف میشود.
مطلب مرتبط: هوش هیجانی در فروش
خرده فروشی چگونه عمل میکند؟
در این قسمت نگاهی به برخی از عملکردهای کلیدی ریتیل مانند نگهداری کالا، خرید محصول، ارائهی اطلاعاتی در مورد آنها، تخمین تقاضای بازار و بازاریابی خواهیم داشت.
- انبارداری و نگهداری کالا یکی از وظایف کلیدی خرده فروشی است. در واقع، خردهفروشان پس از تهیهی اجناس از عمدهفروشان باید این کالاها را قبل از فروختهشدن به مصرفکنندگان، بهدرستی در انبارها نگهداری کنند؛
- یکی دیگر از وظایف مهمی که خردهفروشان بر عهده دارند، خرید و سرهم کردن کالاهای نهایی است. این مسئولیتها همراه با انبارداری و ذخیره سازی کالا جزو اولین و مهمترین عملیات خرده فروشی هستند؛
- ارائهی اطلاعات به مشتریان در مورد محصولات فروشی نیز در حیطهی وظایف خردهفروشان قرار میگیرد. علاوه بر این، چنین اطلاعاتی باید با عمدهفروشان نیز بهاشتراک گذاشته شود تا از عرضهی مناسب کالا بر اساس تقاضای مشتریان اطمینان حاصل شود؛
- تخمین تقاضا برای کالاهای فروشی هم توسط خردهفروشان انجام میشود. در واقع، برآورد مناسب تقاضای مشتریان نکتهای کلیدی برای تخمین مقدار محصول یا سرویس مورد نیاز جهت تأمین نیازهای مصرفکنندگان در هر زمانی محسوب میشود؛
- بازاریابی هم یکی دیگر از وظایف ضروری خرده فروشی به شمار میآید. فعالیتهای مناسب بازاریابی در هر دو حوزهی خرده فروشیهای سنتی و آنلاین از اهمیتی حیاتی برای موفقیتشان برخوردار است.
انواع خرده فروشی کدامند؟
در حال حاضر، همهی ما میدانیم که ریتیل نقش بسیار مهمی در توزیع خدمات و محصولات میان مشتریان دارد. با این حال، خرده فروشی نیز به انواع مختلفی تقسیمبندی میشود. برخی از این دستهها را در زیر با مثالی ملموس مورد بحث قرار دادهایم.
Image by mrsiraphol on Freepik
- خرده فروشی فروشگاهی: تا حدودی یکی از رایجترین روشهای خرده فروشی محسوب میشود. همان طور که از نام آن نیز مشخص است، اقلام مورد نظر در فروشگاههای حضوری و به صورت فیزیکی فروخته میشوند. بهعنوان مثال میتوان به فروشگاههای بزرگ، سوپرمارکتها و موارد مشابه اشاره کرد؛
- خرده فروشی غیر فروشگاهی: به فروش کالاها به مصرفکنندگان از منابع غیرفروشگاهی مانند دستگاههای فروش خودکار اشاره دارد؛
- خرده فروشی شرکتی: از طریق ساختارهای مختلف خرده فروشی مانند فرنچایز (اعطای اختیار به شرکتی برای فروش تولیدات یا فراوردههای شرکت دیگر) یا فروشگاههای زنجیرهای انجام میشود که کارایی بیشتری دارند و دامنهی وسیعتری از مشتریان را در برمیگیرند؛
- خردهفروشان موبایل: تجارت خود را از طریق پلتفرمهای مبتنی بر موبایل مانند اپلیکیشنهای گوشیهای هوشمند انجام میدهند. سپس محصول به صورت فیزیکی برای مصرفکننده ارسال میشود؛
- خردهفروشان اینترنتی: برای فروش کالا به وبسایتهایی مانند آمازون متکی هستند. از سوی دیگر، این خردهفروشان هزینههای رایج فروشگاههای حضوری را متحمل نمیشوند و به همین دلیل اقلام را باقیمتهای نسبتا پایینتری میتوانند به مشتریانشان بفروشند؛
- خرده فروشی خدمات: روی ارائه خدمات بهجای فروش کالاهای ملموس تمرکز دارد. این مورد خرده فروشی را میتوان از طریق پلتفرمهای آفلاین و همچنین آنلاین، مانند لینک دانلود نرم افزار یا کارهای تعمیر و نگهداری منازل انجام داد.
مطلب مرتبط: فروش متقابل
جمع بندی
خرده فروشی یا ریتیل مدتی طولانی است که نقشی حیاتی در زنجیره تأمین ایفا میکند. با معرفی تکنولوژیها و شیوههای جدیدتر خرده فروشی، انتظار میتوان داشت که این بخش توسعه یافته و نوآوریهای بهتری را در بازار مصرفکنندگان ارائه دهد. در این مطلب توضیح دادیم خرده فروشی چیست و به تفاوت بین خردهفروشی و عمدهفروشی پرداختیم. در انتها اگر نظر و یا سؤالی در این زمینه دارید، با ما به اشتراک بگذارید.
پایشگران پارسیان با بیش از یک دهه تجربه در زمینه آموزش و مشاوره و برنامه ریزی کسب و کار در کنار شماست.
جهت اطلاع از دوره های آموزشی پایشگران پارسیان از لیست دوره ها دیدن فرمایید.
از صفحه اینستاگرام هلدینگ پایشگران پارسیان دیدن فرمایید.