شتابدهنده استارتاپ چیست و چگونه کار میکند؟ آیا مسیری هوشمندانه برای استارتاپ شما به حساب میآید؟ شتابدهنده استارتاپ طی چند سال گذشته سروصدای زیادی بهپا و توجه بسیاری را به خود جلب کردهاست. شتابدهنده را اغلب بهعنوان مسیری برای تأمین مالی (Funding) میشناسند. حالا یک شتابدهنده در واقعیت چگونه کار میکند؟ در این مطلب توضیح میدهیم شتابدهنده چیست و چه تفاوتی با مراکز رشد دارد. همچنین فرایند برنامهی شتابدهنده و جایگزین مناسب این برنامه را نیز بررسی میکنیم.
شتابدهنده استارتاپ چیست؟
ابتدا بگذارید برایتان توضیح دهیم شتابدهنده چیست.
شتابدهنده استارتاپ یک برنامهی رشد و پیشرفت کوتاهمدت است که پیشرفتی چند ساله را در چند ماه میسر میسازد.
آنها را مانند پادگان آموزشیِ آمادگیِ حضور در بازار و توسعهی سرمایهگذاری درنظر بگیرید. مطالعات نشان میدهند فارغالتحصیلان برنامههای ممتاز شتابدهنده زودتر به نقاط عطف کلیدی دست مییابند.
Start Up Stock photos by Vecteezy
شتابدهنده استارتاپ چه مزایایی دارد؟
تأمین وجه اولیه: اکثر برنامهها برای شرکتهای خود سرمایهگذاری اولیه درنظر میگیرند. بر اساس دادههای اخیر، میانگین معاملهی سهام شتاب دهنده در سال ۲۰۱۸ به مبلغ ۳۸هزار دلار بود. پس شتابدهنده استارتاپ چگونه به کسب درآمد میپردازد؟ اعضای حاضر در برنامه مبلغ این سرمایهگذاریها را با درصدی از سهامشان مبادله میکنند.
همکاری و کار انفرادی: بر همگان روشن است که سختکوشی و تعهد به موفقیت ختم میشود. شتابدهنده به شما زمانی زیاد برای کار مستقل و انفرادی میدهد. این برنامه برای برآوردن این هدف، محیطهایی را برای کار مشترک و همکاری با دیگران و همچنین دفترهایی شخصی برای کار انفرادی فراهم میکند.
آموزش و تربیت: بسیاری از برنامههای شتابدهنده به فرصتهای منحصربهفرد آموزشی دسترسی دارند. در ابتدا برنامههای کارورزی یا منتورشیپ رسمی را داریم. این مشاوران بنیانگذاران، سرمایهگذاران و متخصصانی موفق در کسبوکارهای روبهرشد به حساب میآیند. شرکتها در طول برنامهی شتابدهنده در سمینارها، کارگاهها، جلسات منتورینگ و تمرینات بازار گرمی کردن مشارکت دارند.
شبکهسازی: برنامههای شتابدهنده به گروهها و کار گروهی متکیاند. بههمین دلیل استارتاپها طی چند ماه و در مراحل اولیهی توسعه با دیگران آشنا میشوند. آنها به اشتراکگذاری ایدهها با نوآوران همتایی میپردازند که میتوانند موفقیت و همکاری مشترک در آینده را رقم بزنند. همچنین استارتاپهای پذیرفتهشده با بنیانگذاران شرکتهای موفق همکاری میکنند و به شبکهای شامل متخصصان دسترسی دارند.
روز دمو: برنامه شتابدهنده در ایستگاه ارائهی استارتاپی به پایان میرسد. هر تیم پس از توسعهی شرکت خود به معرفی استارتاپش به سرمایهگذاران بالقوه میپردازد.
تفاوت مراکز رشد (Incubators) و شتابدهندهها (Accelerators)
مراکز رشد، شتابدهنده و سایر مدلهای ترکیبیِ مشابه در استارتاپها اغلب در کنار هم قرار میگیرند. بااینحال میتوانند در عمل کاملاً متفاوت باشند. اولین شتابدهنده قابلتوجه استارتاپ که احتمالاً دربارهاش شنیدهاید وای کامبینِیتر (Y Combinator) است که در سال ۲۰۰۵ توسط پاول گراهام (Paul Graham) شروع بهکار کرد.
گفته میشود شتابدهنده از این لحاظ که همهی موارد زیر را شامل میشود، منحصربهفرد است:
- دارای دورهی زمانی معین (Fixed Term)؛
- کار گروهی/ همکاریمحور (Cohort Based)؛
- مبتنی بر کارورزی و هدایت مربی (Mentorship Driven)؛
- منتج به فارغالتحصیل شدن (Culminate In a Graduation).
شتابدهنده متمرکز بر استارتاپهای نوپا است. در مقابل، مراکز رشد هم در استارتاپهای نوپا و هم در استارتاپهای دیرپا دیده میشوند و شاید تا سالها نیز به کار خود ادامه دهند.
فرایند برنامهی شتابدهنده استارتاپ چیست؟
۱. درخواست دهید و پذیرفته شوید
ورود به شناختهشدهترین شتابدهندهها کاری بسیار دشوار است. معمولاً پس از درخواست فقط يك تا سه درصد از استارتاپها پذیرفته میشوند. در طول این فرایند فرصت این را خواهید داشت که با کارگزار تعامل بیشتری داشتهباشید و دربارهی شتابدهندهها و جزئیاتشان اطلاعات بیشتری کسب کنید. شما هیچ تعهدی نسبت به پذیرش و پیوستن به برنامهی شرکت شتابدهنده ندارید، مگر آنکه سندی را که خلاف این میگوید، امضا کنید. برخی از بنیانگذاران استارتاپ حتی پس از پذیرفته شدن نیز کنار کشیدهاند.
۲. به تأمین مالی بپردازید
یکی از دلایل اصلی که کارآفرینان و گروههای بنیانگذار (Founding Teams) مسیر شتاب دهنده را انتخاب میکنند، پول است. شتابدهنده معمولاً در ازای داشتن سهام در شرکت، یک سرمایهی اولیه را به کارآفرین میدهد. با اینوجود برخی دیگر از میزان وجهی که تأمین کرده صرفنظر میکنند و تأمین وجه بیشازحد را مانعی برای موفقیت میدانند.
بهخاطر داشتهباشید که اگرچه این صرفنظر ظاهراً منجر به کنار گذاشتن تنها بخشی کوچک از شرکت میشود، میتواند بعدها شامل اندازهای قابلتوجه شود و بر آنچه برای دورههای جذب سرمایهی (Fundraising Rounds) بعدی باقی ماندهاست، تأثیر بگذارد.
۳. متمرکز شوید
یکی از مزایای بزرگ این سیستم، تمرکزی اجباری است که کارآفرینان باید داشتهباشند. طبق نظر مجلهی کسبوکار هاروارد (Harvard Business Review) کارآفرینان شروع به فرایندی معمولاً سه تا شش ماهه میکنند که معمولاً بهصورت حضوری در محیط کار همراه با سایر فضاهای کاریِ فراهم شده است. این دورهای فشرده است که اعضا در آن مجبور به تمرکز و پیشرفت هستند.
۴. یاد بگیرید
یادگیری قسمتی بزرگ از این کار بهحساب میآید. در انتظار سمینار، کارگاه و فرصتهایی برای کارورزی و منتورشیپ باشید. درحالیکه اینها طیفی وسیع از موضوعات مربوط به سرمایهگذاری جسورانه را شامل میشوند، باارزشترینهایشان اغلب به جنبههای قانونی و تمرینِ بازار گرمی کردن میپردازند.
۵. شبکهسازی کنید
کارآفرینان در طول مدتِ شتاببخشی، فرصتهای بسیاری برای شبکه سازی با همتایان خود، ارائهدهندگان پشتیبانی صنعتی و سرمایهگذاران بالقوه دارند. این ارتباطات میتوانند بسیار ارزشمند باشند؛ بهویژه برای اقداماتی در جهت تأمین مالی آینده.
Start Up Stock photos by Vecteezy
۶. دِمو ارائه دهید
برنامههای شتابدهنده به مراسمی مانند فارغالتحصیلی ختم میشوند که معمولاً روز دمو (Demo Day) نامیده میشود و استارتاپهای حاضر در گروه به ارائه و تبلیغ میپردازد.
مخاطب روزهای دمو میتواند گروهی از سرمایهگذاران فعال باشند که گاهی تعدادشان به ۱۰۰ نفر میرسند. اینجاست که تجربه و زمانی که صرف شده، یا واقعاً اثبات میشود یا به هدر میرود. بنیانگذاران معمولاً ۱۵ تا ۲۰ اسلاید را در ارائه به سرمایه گذار (Pitch Deck) که بخشی از ارائهی اصلیشان است، قرار میدهند.
این مطلب می تواند برای شما مفید باشد: مشکلات و خطاهای استارتاپ ها
آیا برنامهی شتابدهنده مناسب شماست؟
در یک برنامهی شتابدهنده بودن، پیشنیازی اجباری برای راهاندازی و رشد یک استارتاپ موفق نیست. درواقع بسیاری از برجستهترین کارآفرینان و سرمایهگذاران نیکاندیش (Angel Investors) که بهترین خروجیها را داشتهاند در آن برنامهها نبودهاند و این کار مانع آنها از جمعآوری میلیونی و فروش میلیاردی نشد.
شتابدهنده مناسب شماست اگر:
- با جابهجایی سه تا شش ماهه مشکلی ندارید؛
- میتوانید از عهدهی این برآیید که ۱۰۰درصد زمان خود را در این مدت به فقط کار بر روی استارتاپتان اختصاص دهید؛
- با یک دور سرمایهگذاری اولیهی نسبتاً کوچک مشکلی ندارید؛
- در محیطی پرشور و پرفشار همراه با فرایند یادگیری سازماندهیشده توسط دیگران واقعاً رشد و توسعه پیدا میکنید؛
- بیش از یک بنیانگذار در تیم استارتاپ خود دارید.
جایگزین شتابدهنده استارتاپ چیست؟
علاوه بر مراکز رشد، راههای دیگری برای سود بردن از بسیاری از این منابع و مزیتها بدون اجرای روش شتابدهنده و چارچوبهایش نیز وجود دارد.
برخی از این جایگزینها عبارتند از:
- شرکتهای مشاورهی استارتاپ و جذب سرمایه؛
- سرمایهگذاران نیکاندیش باتجربه و متعهد؛
- گردآوری هیئت مشاوران (Board of Advisors) خود؛
- راهاندازی خودکفای استارتاپ خود.
اگر تصمیم دارید به یک برنامهی شتابدهنده بپیوندید مطمئن شوید که از ارزش و خطر، بهعلاوهی ارتباطات و علایق برگزارکنندگان آن آگاهید. آیا آنها واقعاً سرمایهگذارانی مناسب استارتاپ شما دارند یا خیر؟ چند درصد استارتاپها پس از روز دمو به دورهای عظیم جذب سرمایه دست مییابند؟
مثلاً فهرست شگفتانگیز سهام و اوراق بهادار شرکت وای کامبینِیتر در مقطعی، ارزش اعلامشدهی ۳۰ میلیارد دلاری داشت که ۲۰ میلیارد دلار آن در اختیار تنها دو شرکت، اِیربیاِنبی (Airbnb) و دراپباکس (Dropbox)، بود. بر اساس این دادهها فقط ۲۰ مورد از از ۷۱۶ استارتاپِ تأسیسشده ارزش کمینهی ۱۰۰ میلیون دلاری دارند.
خلاصه
شرکت های شتابدهنده مجموعهای خاص از ارزشها را ازرائه میکند که آن را از سایرین متمایز میکند. اگر شرکتهای شتابدهنده را بشناسید مزیتهای زیادی دارند. اگرچه همهی آنها یکسان و برابر طراحی نشدهاند. حتی در میان بهترین برنامههای شتابدهنده نیز تفاوتهای بسیاری بین موفقیت فارغالتحصیلان آنهاست. وقت خود را صرف ارزیابی آن برنامهها و تواناییتان در متعهد ماندن به آنها، بهعلاوهی جایگزینهایتان کنید.
در این مطلب توضیح دادیم شتابدهنده چیست و تفاوت آن با مراکز رشد، فرایند برنامهی شتابدهنده و جایگزین مناسب شتابدهنده استارتاپ را بررسی کردیم. اگر همچنان سؤالی دربارهی شتابدهنده دارید، با ما در میان بگذارید.
موسسه پایشگران پارسیان با بیش از یک دهه تجربه در زمینه آموزش و مشاوره و برنامه ریزی کسب و کار در کنار شماست.
جهت اطلاع از سایر برنامه های آموزشی موسسه پایشگران پارسیان از لیست دوره ها دیدن فرمایید.
از صفحه اینستاگرام هولیدنگ پایشگران پارسیان دیدن فرمایید.