ارزشها باورهای اساسی ما هستند که انگیزهی اعمال و نگرشهایمان را فراهم میکنند. درک ارزش های زندگی میتواند در خودشناسی و تعیین اینکه چه چیزهایی برایمان مهم هستند، کمککننده باشد. از سوی دیگر، دستیابی به این درک که برای چه چیزهایی در زندگیمان ارزش قائل میشویم، مفید هستند. چراکه این عوامل در ارزیابی تحقق یا عدم تحقق اهداف زندگیمان تاثیرگذارند. در مطلب پیشرو، تعریفی از ارزش های زندگی ارائه میدهیم و چگونگی شناسایی ارزش های مهم خود در زندگی را بررسی خواهیم کرد.
ارزشهای زندگی چیست؟
ارزش های زندگی باورهای اصلی ما انسانها هستند که رفتارها و اهدافمان را هدایت و به ما کمک میکنند تا موفقیت کلی خود را در زندگی بسنجیم.
برای بسیاری از ما، ارزشگذاری از دوران کودکی آغاز میشود؛ زیرا والدینمان برخی از ارزش های زندگی را به ما میآموزند. با وجود این، پس از ورود به بزرگسالی، مسئولیت شناسایی ارزش های فردی بر عهده خودمان است. چراکه این عوامل به عنوان انگیزه و معیار موفقیتمان عمل میکنند.
همچنین ارزش های هر کدام از ما در زندگی میتواند روی اولویتها و نحوهی گذراندن وقتمان تأثیر بگذارد. برای مثال، اگر برای گذراندن وقت با خانواده یا دوستانمان ارزش زیادی قائل باشیم، محدودیتهایی برای شغلمان در نظر میگیریم و فرصتهایی را به خانوادهمان اختصاص میدهیم تا به جای۸۰ ساعت کار در هفته، تعادل خوبی بین کار و زندگی شخصی خود برقرار کنیم.
یا مثلا اگر حس رقابت با دیگران موجب افزایش انگیزهمان برای کار میشود، فعالیت در شغلی پر از هیجان مانند شغل فروش برایمان مناسبتر است. زیرا معمولا فروشندگان برای دستیابی به مشتری مورد نظر با همدیگر رقابت میکنند و این حس رقابت در محل کار کمک میکند تا احساس رضایت بیشتری از زندگی داشته باشند.
تغییر در ارزش ها
همان طور که برخی از ارزش های مهم زندگی را برای خودمان مشخص میکنیم، با بروز تغییراتی در زندگی برخی از این ارزشها ممکن است برایمان تغییر کنند. به عنوان مثال، ارزشهایی که در اوایل بزرگسالی برایمان مهم بودند، بعد از ازدواج و بچهدار شدن دیگر چندان مهم به نظر نمیرسند و در نهایت متوجه میشویم که تمرکز اصلی خود را روی خانواده و فرزندانمان میگذاریم. با وجود این، برخی از ارزش های ما در زندگی ثابت میمانند؛ اما نیازی به تعیین مرزها یا محدودیتهای سختگیرانه برای آنها احساس نمیکنیم.
به طور کلی، آگاهی از ارزش های خود در زندگی و ارزیابی آنچه برایمان مهم هست، کاری مادام العمر به حساب میآید که برای تعیین موفقیت در زندگی و همچنین سنجش میزان رضایت از آن کمککننده است.
مطلب مرتبط: روش های موثر کاهش استرس
نمونههایی از ارزش های زندگی
ما انسانها در سراسر جهان ارزشهای متفاوتی داريم. ارزش های زندگی به ما انگیزه میدهند و کمک میکنند تا در زندگی خود برای رسیدن به موفقیت و خوشبختی تلاش کنيم. برخی از ارزشها منحصر به فرهنگهای خاصی هستند. در حالی که برخی دیگر، انگیزههای رایج میان افراد هستند و همه میتوانند آنها را درک کنند. در ادامه برخی از این ارزش های زندگی را بررسی میکنیم.
مطلب مرتبط: موفقیت در کار
اصالت
اصالت میتواند یکی از ارزش های ما در زندگی باشد. اگر برای اصالت و اعتبار اجتماعی ارزش زیادی قائل باشیم، در روابط و تعاملات خود با دیگران سعی میکنیم که خود واقعیمان بوده و با اصالت رفتار کنیم. همچنین برای اینکه احساس غرور نسبت به خود داشته باشیم، به احتمال زیاد سعی میکنیم تا نسبت به آنچه که در واقعیت هستیم و آنچه که منحصربهفردمان میکند، مانند شخصیت و روحیهمان صادق باشید.
به طور کلی، افرادی که برای اصالت ارزش قائل هستند، بدون توجه به اینکه چه کسانی در اطرافشان هستند یا چه فشاری را برای تغییر رفتارهای خود احساس میکنند، به احتمال زیاد اعمال یا رفتار خود را تغییر نمیدهند.
تعادل یکی از ارزش های زندگی
تعادل یکی دیگر از ارزش های زندگی است که به ما امکان میدهد تا برای دستیابی به ترکیبی مناسب بین مسئولیتهای زندگی شخصی و مسئولیتهای کاری خود تلاش کنيم. مسئولیتهای زندگی شخصی میتوانند مراقبت از خانواده، نگهداری از خانه و حتی حضور در جامعه و انجام فعالیتهای اجتماعی با عزیزان را شامل شوند. هر یک از این مسئولیتهای زندگی شخصی یا حرفهای، میتوانند این تعادل را تهدید کنند.
در چنین شرایطی، اگر تعادل، یکی از ارزش های اصلی ما در زندگی باشد، برخی تهدیدهای بیرونی میتوانند به آشفتگی درونیمان منجر شوند.
شهروندی
حقوق شهروندی نیز میتواند یکی از ارزش های ما در زندگی باشد. اگر برای شهروندی به عنوان یکی از عوامل محرک زندگی خود ارزش قائل شویم، در نتیجهی چنین ارزشی احساس میکنیم که به سمت مسئولیتها و حقوق مرتبط به عضویت در جامعهمان جذب میشویم. برخی از ما این ارزش را برای آگاهی بیشتر از حقوق اجتماعی و وظایف مدنی خود مانند اعتراض به برخی جنبههای اجتماعی ناعادلانه یا نابرابر یا مشارکت در ایجاد انگیزهی جمعی برای اعمال تغییر در برخی مناصب دولتی به کار میگیريم.
بر این اساس، اگر حقوق شهروندی یکی از ارزش های زندگی ما باشد، تمایل شدیدی به حضور در جامعه و تأثیرگذاری روی تصمیمات اتخاذ شدهای که بر کل جامعه تأثیر میگذارند، احساس میکنیم.
جامعه
جامعهی هر كدام از ما، شامل اطرافیانمان میشود. به عبارتی، این جامعه ممکن است گروهی از افرادی را شامل شود که برای حمایت و ایجاد انگیزه در خود انتخاب کرده یا افرادی را دربربگیرد که از نظر فیزیکی در نزدیکی ما زندگی میکنند. بسیاری از ما با دریافت احساسات قوی از جانب جامعهی اطراف خود انگیزهی بیشتری را در خود احساس میکنيم تا از این طریق به احساسات اطرافیان خود پاسخ دهيم، در صورت نیاز از آنها حمایت یا کمکشان کنيم.
با این تفاسیر، اگر جامعه به ما انگیزه میدهد، این احساس ممکن است نحوه تعامل و رفتارمان را با دیگران برای ایجاد حس تعلق به همین جامعه هدایت کند.
دوستی
روابط دوستانه فواید زیادی از جمله بهبود سلامت روان یا افزایش کیفیت زندگی ما را میتواند به همراه داشته باشد. بنابراین اگر از دوستانمان انگیزه میگیریم، به مرور متوجه میشویم که برای کسانی که به عنوان دوستان نزدیک خود انتخاب کردهایم، هر کاری را انجام میدهیم. همچنین استفاده از اهمیت دوستی به عنوان یکی از ارزشهای اصلی زندگیمان، در روابط دیگر نیز راهنمایی و کمکمان میکند تا بیشتر درباره خود بیاموزیم و امکانی را برایمان فراهم میکند تا گروه دوستان خود را حمایت کنیم.
مهربانی یکی دیگر از ارزش های زندگی
رفتار محبتآمیز با دیگران میتواند یکی دیگر از ارزشهای مهم زندگی باشد؛ به خصوص مهربانی برای ایجاد و حفظ روابط یکی از ارزشهای مهم افراد به شمار میآید. به طور کلی، یکی از ارزشهایی که همه ما باید داشته باشينم، مهربانی است. این ارزش بر نحوهی نگرش ما به جهان و همچنین رفتار ما با ديگران، صرف نظر از رفتارها یا اعمال گذشتهمان تأثیر میگذارد.
یادگیری و دانش
اگر یادگیری و دانش منابع اصلی انگیزهمان هستند، کسب دانش جدید و ادامه تحصیل میتواند برای افزایش احساس رضایت و خوشبختی در زندگیمان کمککننده باشد. با این تفاسیر، اگر کسب دانش یکی از ارزشهای انگیزهبخش برایمان محسوب شود، همواره تلاش میکنیم تا در زمینهای کار کنیم که امکان اشتراکگذاری دانش با دیگران را برایمان فراهم کند.
رهبری
برای بسیاری از ما، رهبری یکی از ارزش های زندگی محسوب میشود و به رشد شخصی و حرفهای و همچنین نحوه تعاملمان با سایر افراد انگیزه میدهد. رهبران واقعی، روند کسبوکار را تسهیل، افراد را راهنمایی، و برای کمک به نیروی کار یا تشکیل جامعهای قویتر تلاش میکنند. این ارزش، ما را وادار می کند تا با الگوبرداری، افراد را تشویق کنیم تا به پتانسیل کامل خود دست یابند و ویژگی های شخصیتی را به نمایش بگذاریم که ما را به یک رهبر قوی تر تبدیل می کند.
وفاداری
وفاداری یکی از ارزش های زندگی است که نشاندهنده فداکاری و تعهد فرد به فردی دیگر یا گروهی از افراد است. این ارزش ممکن است در زندگی حرفهای منعکس شود و ما را وادار به وفاداری نسبت به کارفرمای خود یا افرادی کند که هر روز با آنها کار میکنیم. همچنین وفاداری میتواند ارزش مهمی در زندگی شخصی ما نیز باشد. به عبارتی، افرادی که در زندگی شخصی خود انتخاب میکنیم، سطحی مشخص از وفاداری را از جانبمان برای حفظ رابطهای قوی انتظار دارند.
احترام یکی از ارزش های زندگی
احترام به عنوان یکی دیگر از ارزشهای مهم زندگی میتواند شامل احترام به خود و اطرافیان شود. در واقع احترام به خود مستلزم این است که با خودمان با مهربانی رفتار کنیم، احساس افتخار نسبت به خودمان داشته باشیم و اجازه ندهیم که دیگران رفتار بدی نسبت به ما داشته باشند. رفتار محترمانه با دیگران نیز مستلزم این است که افراد را همانگونه که هستند، بپذیریم. حتی اگر عقاید، اعمال یا انگیزههای آنها متفاوت با عقاید خودمان باشند.
به طور کلی، تمایل ما به جلب احترام از جانب اطرافیان موجب میشود تا انگیزهی زیادی برای پیشرفت در حرفهی خود داشته باشيم تا به این طریق احترام مورد انتظار خود را از اطرافیانمان دریافت کنيم.
معنویت
معنویت یکی از ارزش های زندگی است که بسیاری آن را مهم میدانيم و برخی نيز آن را به عنوان ارزش تلقی نمیکنيم. در واقع، کسانی که به وجود روح انسانی اعتقاد دارند، اغلب انگیزهای برای انجام کارهای خوب و تلاش برای رسیدن به هدف بزرگتر برای پرورش بعد معنوی خود و دستیابی به احساس موفقیت پیدا میکنند. ارزش معنویت ممکن است در دین، ارتباط با طبیعت یا حتی در احساسی که در درون خود نسبت به هدف زندگیمان داریم، نمود یابد.
ثروت یا موقعیت
اگر ثروت یا موقعیت ارزش های مهم زندگی باشد، در زندگی حرفهای غالبا تمایل بیشتری به کسب درآمد یا ترفیع در محل کار احساس میکنیم. در این شرایط، ساعات طولانی کار کردن یا کسب ترفیع باعث میشود که احساس رضایت و خوشنودی بیشتری نسبت به زندگی داشته باشیم. ارزش موقعیت در زندگی نیز میتواند موقعیت اجتماعی فرد در اجتماع یا جامعه را شامل شود.
شناخته شدن
شناخته شدن که یکی دیگر از ارزش های زندگی محسوب میشود. این ارزش میتواند انگیزهای قوی برای کسانی باشد که برای دیده شدن و مورد قدردانی قرار گرفتن به خاطر کارهایشان، ارزش قائل هستند. اگر شناخته شدن یکی از ارزشهای مهم زندگی افراد به شمار آید، باید کارشان را در زمینهای انتخاب کنند که فرصت مناسبی برای دیده شدن از جانب مدیران و مسئولان را داشته باشند. فعالیت در چنین شغلی به کسب احساس رضایت بیشتر در زندگی کمک میکند.
چگونه ارزش های زندگی خود را بشناسیم؟
تا به اینجا به برخی از ارزش های رایج زندگی که برای افراد مهم هستند، پرداختیم. حال ممکن است این سؤال برایمان پیش آید که چه ارزشهایی برایمان مهم هستند و چگونه بر اعمال و رفتارمان تأثیر میگذارند. در ادامه مراحلی را آوردهایم که با دنبال کردن آنها میتوانیم ارزش های زندگی خود را بشناسیم.
- شادترین لحظات خود را بشناسیم: شناسایی شادترین لحظاتمان میتواند به ما در شناخت ارزش های خود در زندگی کمک کند. برای آگاهی از شادترین لحظات زندگیمان میتوانیم به برخی از موقعیتهایی فکر کنیم که در آنها احساس خوشبختی میکردیم. این موقعیتها باید زندگی شخصی و حرفهایمان را شامل شوند تا تعادل کافی بین زندگی شخصی و کاریمان برقرار باشد؛
- موقعیت خود را بسنجیم: هر یک از لحظات شادی را که داشتهایم، بررسی میکنیم. به یاد بیاوریم که با چه کسانی در ارتباط بوده، چه میکردیم و چه عواملی در ایجاد احساسات و تعاملات مثبتمان نقش داشتهاند؛
- ارزشهای رایج را بررسی کنیم: بهتر است برخی از رایجترین ارزش های زندگی که در این مطلب هم موجود است، بررسی کنیم. دور مواردی خط بکشیم که برایمان مهم هستند یا آنهایی که احساس میکنیم که بخشی از شخصیتمان را شکل میدهند؛
- ارزشهای خود را مرتب کنیم: بعد از اینکه دور ارزشهایی که برایمان مهم هستند، خط کشیدیم، آنها را به ترتیب از مهمترین تا کم اهمیتترین ارزشها در لیستی قرار میدهیم؛
- مقایسه کنیم: در این مرحله خوب است که به لیست ارزش های خود در زندگی نگاه کنیم و آنها را با خاطرات شادی که داشتیم، مقایسه کنیم. عوامل مشترکی را مشخص کنیم که اهمیت ارزشهای خاص در احساس شادیمان را نشان میدهند؛
- ارزشهای برتر خود را شناسایی کنیم: از هر دو فهرست استفاده میکنیم تا متوجه شویم که در هر موقعیت مثبت کدام خواستهها یا نیازهایمان برآورده شدهاند و چرا آن تجربهی خاص برایمان اهمیت بیشتری دارد.
خلاصه
بسیاری از مردم ارزش های زندگی خود را نمیشناسند. ارزش های زندگی با اهداف زندگی تفاوتهای بسیاری دارند. شناخت ارزش های زندگی میتواند به تصمیم گیری و هدف گذاری کمک بسیاری بکند. در این مطلب برایتان توضیح دادیم چگونه لیست ارزش های خود را تعیین کنید. اگر سؤال و یا نظری در این زمینه دارید، میتوانید با ما و خوانندگان به اشتراک بگذارید.
موسسه پایشگران پارسیان با بیش از یک دهه تجربه در زمینه آموزش و مشاوره و برنامه ریزی کسب و کار در کنار شماست.
جهت اطلاع از دوره های آموزشی موسسه پایشگران پارسیان از لیست دوره ها دیدن فرمایید.
از صفحه اینستاگرام هولیدنگ پایشگران پارسیان دیدن فرمایید.