راهکارهای افزایش خلاقیت شامل چه چیزهایی است؟ خلاقیت (Creativity) یک مهارت مهم هم در محیط کار و هم خارج از آن است. تفکر خلاق (Creative Thinking) می‌تواند به شما در ابداع راه‌حل‌هایی نوآورانه برای مشکلات و کسب نقطه‌نظرهایی جدید هنگام انجام وظایف کمک کند. شما می‌توانید این ویژگی را با یادگیری و به‌کارگیری ترفندها و تکنیک های افزایش خلاقیت بهبود ببخشید. ما در این مطلب راه های افزایش خلاقیت را تعریف می‌کنیم و به ۱۶ مورد از روش های افزایش خلاقیت نیز می‌پردازیم که می‌توانید در زندگی خود یا در محل کارتان امتحان کنید.

روش های افزایش خلاقیت چیست؟

شما می‌توانید در محل کار از راه های افزایش خلاقیت هم در فعالیت‌های انفرادی و هم در کارهای گروهی استفاده کنید. برای مثال، تیمی که محصول، خدمت یا طرح نوآورانه‌ی جدیدی را توسعه می‌دهد، ممکن است از راه های افزایش خلاقیت برای تولید و پیگیری ایده‌های نوآورانه استفاده کند. یا فردی که با چالشی در محل کار مواجه می‌شود ممکن است از راه های افزایش خلاقیت برای از نو تعریف کردن مسئله و ابداع راه‌حل‌هایی خلاقانه برای رفع آن کمک بگیرد.

Image by freepik

۱۶ مورد از راه های افزایش و تقویت خلاقیت

در ادامه راه های افزایش خلاقیت را ذکر می‌کنیم. خلاقیت درمورد یافتن راه‌هایی جدید برای حل مشکلات و از پس آن مشکلات برآمدن است. این یک مهارتِ محدود به هنرمندان، موسیقی‌دانان یا نویسندگان نیست. بلکه مهارتی مفید برای تمام اقشار جامعه است. اگر می‌خواهید خلاقیت خود را تقویت کنید این راه های افزایش خلاقیت می‌توانند کمک کنند.

۱. خودتان را متعهد به خلاقیت کنید

یکی از راه های افزایش خلاقیت این است که به‌ طور کامل خود را وقف ارتقای توانایی‌های خلاقانه‌ی خود کنید. تلاش خود را به تعویق نیندازید. اهداف خود را مشخص کنید، از دیگران کمک بگیرید و هر روز زمانی را به ارتقا مهارت‌های خود اختصاص دهید.

۲.برای افزایش خلاقیت یک متخصص شوید

یکی از بهترین راه های افزایش خلاقیت این است که در آن زمینه متخصص شوید. با داشتن درکی زیاد از موضوع، بهتر می‌توانید به یک راه‌حل جدید یا نوآورانه برای مشکلات فکر کنید.

مطلب مرتبط: زندگینامه پیتر دراکر

۳. باید به کنجکاوی خود پاداش دهید

یکی از روش های افزایش خلاقیت خود این است که به کنجکاوی‌تان پاداش دهید. یکی از موانعی که همیشه سر راه افزایش و تقویت خلاقیت قرار دارد این احساس است که کنجکاوی یک کار افراطگرایانه است. وقتی درمورد چیزی کنجکاو هستید به‌جای سرزنش کردن، به خودتان پاداش دهید. از کاوش درباره‌ی موضوعات جدید نهراسید.

در کنار پاداش دادن به خودتان که امری مهم است، توسعه‌ی انگیزه‌ی درونی نیز در راستای افزایش خلاقیت اهمیت دارد. گاهی اوقات پاداش واقعی خلاقیت، خود فرایند است، نه محصول آن.

۴. برای افزایش خلاقیت باید ریسک کنید

ریسک کردن یکی دیگر از راه های افزایش خلاقیت است. وقتی نوبت به ساختن مهارت‌های خلاقانه‌تان می‌رسد، برای ارتقای توانایی‌های خود باید مایل به ریسک‌پذیری باشید. اگرچه تلاش‌های شما همیشه منجر به موفقیت نخواهند شد، اما باید همچنان استعدادهای خلاقانه‌ی خود را تقویت کنید و مهارت‌هایی بسازید که در آینده به شما کمک بزرگی خواهند کرد.

۵. اعتمادبه‌نفس خود را بسازید

افزایش اعتماد به نفس یکی دیگر از روش های افزایش خلاقیت است. تزلزل توانایی‌های شما می‌تواند مانع از خلاقیت شود. به همین دلیل است که ساخت اعتمادبه‌نفس اهمیت دارد. پیشرفت‌های به‌دست‌آمده را یادداشت، تلاش‌های خود را تحسین کنید و همیشه به دنبال راه‌هایی برای پاداش دادن به خلاقیت خود باشید تا به این صورت به افزایش خلاقیت خود کمک کنید.

۶. برای خلاقیت وقت بگذارید

اگر برای استعدادهای خلاقانه‌ی خود وقت نگذارید، نمی‌توانید آن‌ها را ارتقا دهید. یکی از روش های افزایش خلاقیت این است که هر هفته زمانی را برای تمرکز بر روی برخی از پروژه‌های خلاقانه اختصاص دهید.

۷. برای افزایش خلاقیت باید بر نگرش منفی غلبه کنید

غلبه بر نگرش و دیدگاه منفی، یکی از روش های افزایش خلاقیت است. بر حذف افکار منفی یا خودانتقادی (Self-criticism) تمرکز کنید، چراکه ممکن است توانایی شما برای توسعه‌ی مهارت‌های خلاقانه‌ی قوی را مختل کند.

۸. با ترس از شکست مبارزه کنید

مقابله با ترس از شکست یکی دیگر از روش های افزایش خلاقیت است. ترس از این‌که ممکن است مرتکب اشتباهی شوید یا در تلاش‌های خود شکست بخورید می‌تواند پیشرفت شما را فلج کند. هرگاه متوجه شدید چنین احساسی دارید، به خود یادآوری کنید که اشتباهات صرفاً بخشی از فرایند هستند. گاه‌گاه و در مسیر خلاقیت خود دچار لغزش‌هایی می‌شوید، اما در نهایت به اهداف‌تان می‌رسید.

۹. راه‌حل‌های متعدد را جست‌وجو کنید

پیدا کردن چند راه حل مؤثر برای هر مشکلی می‌تواند به افزایش خلاقیت کمک کند. دفعه‌ی بعد که به مشکلی برخوردید، سعی کنید به دنبال راه‌حل‌های مختلف باشید. به‌جای ادامه دادن با اولین ایده‌ای که دارید، زمانی را اختصاص دهید تا به دیگر راه‌های ممکن برای غلبه بر مشکلات فکر کنید. این فعالیت ساده، روشی عالی برای ساخت مهارت‌های حل مسئله و یکی از روش های افزایش خلاقیت است.

۱۰. روزنوشت خلاقیت (Creativity Journal) داشته‌باشید

استفاده از روزنوشت خلاقیت را شروع کنید تا روند خلاقیت خود و ایده‌هایی را که تولید می‌کنید، دنبال کنید. استفاده از روزنوشت، یکی از روش های افزایش خلاقیت است و روشی عالی برای جست‌‌وجوی راه‌حل‌های ممکن دیگر و به‌ خاطر آوردن آن چیزی است که انجام داده‌اید. از این روزنوشت می‌توان برای ذخیره‌ی ایده‌هایی استفاده کرد که می‌توانند در آینده منبع الهام باشند.

۱۱. از فلوچارت‌ها (Flow Charts) استفاده کنید

پس از آغاز توسعه‌ی یک پروژه‌ی جدید، فلوچارتی برای پیگیری پروژه از ابتدا تا انتها ایجاد کنید. به‌ دنبال مسیرها یا توالی رویدادهای مختلفی باشید که ممکن است رخ دهند. فلوچارت می‌تواند به شما در پیش‌بینی محصول نهایی، حذف مشکلات احتمالی و فراهم آوردن راه‌حل‌هایی منحصربه‌فرد، همچنین افزایش خلاقیت شما کمک کند.

مطلب مرتبط: کاربرد انواع نمودارها

۱۲. برای افزایش خلاقیت باید خود را به چالش بکشید و فرصت‌ها را بسازید

به چالش کشیدن خود و ایجاد فرصت، یکی از روش های مؤثر برای افزایش خلاقیت است. پس از توسعه‌ی بعضی مهارت‌های خلاقانه، مهم است که به صورت مداوم خود را به چالش بکشید تا توانایی‌های خود را بیش‌ از این توسعه دهید. به دنبال رویکردهایی دشوارتر باشید، چیزهای جدید را امتحان کنید و گاهی، راه‌حل‌های معمول خود در گذشته را کنار بگذارید.

شما علاوه بر به چالش کشیدن خود، باید فرصت‌های خودتان را برای خلاقیت نیز ایجاد کنید. مثلاً به یک پروژه‌ی جدید مشغول شوید یا ابزارهایی تازه برای استفاده در پروژه‌های فعلی‌تان پیدا کنید.

۱۳. برای افزایش خلاقیت خود ترفند شش کلاه (The Six Hats Technique) را امتحان کنید

ترفند «۶ کلاه تفکر» یعنی بررسی یک مشکل از شش زاویه‌ی متفاوت. این ترفند یکی دیگر از تکنیک های افزایش خلاقیت است. با انجام این کار می‌توانید ایده‌هایی بیش‌تر تولید کنید، در مقایسه با زمانی که مثلاً به مسئله از یک یا دو نقطه‌نظر نگاه می‌کردید. در ادامه فرایند این ترفند افزایش خلاقیت را توضیح می‌دهیم.

• کلاه سیاه: از زاویه‌ای منفی استفاده کنید. کدام‌یک از موارد در راه‌‌حل ارائه‌شده جواب نخواهند داد؟
• کلاه آبی: با دید باز فکر کنید. بهترین راه‌حل کلی و همه‌جانبه چیست؟
• کلاه سبز: خلاقانه فکر کنید. برخی ایده‌های جایگزین کدامند؟
• کلاه قرمز: به وضعیت، احساسی نگاه کنید. احساساتتان به شما چه می‌گویند؟
• کلاه سفید: واقع‌بینانه به شرایط نگاه کنید. حقایق کدامند؟
• کلاه زرد: از زاویه‌ای مثبت استفاده کنید. کدام‌یک از موارد در راه‌‌حل ارائه‌شده جواب خواهند داد؟

Image by freepik

۱۴. برای افزایش خلاقیت خود به دنبال الهام باشید

همان‌طور که می‌دانید، تکنیک های بسیاری برای افزایش خلاقیت وجود دارند. هرگز انتظار نداشته‌باشید که خلاقیت یک‌باره ظاهر شود. به دنبال منابع تازه‌ای از الهام باشید که به شما ایده‌هایی نو می‌دهند و شما را برمی‌انگیزند تا پاسخ‌های منحصربه‌فردی برای سؤالات پیدا کنید. کتاب بخوانید، به موزه بروید، به موسیقی موردعلاقه‌ی خود گوش دهید یا در یک بحث پرجنب‌وجوش با یک دوست شرکت کنید. از هر راهکار و ترفندی که بهترین نتیجه را برای افزایش خلاقیت و ایجاد ایده‌ی جدید دارد، استفاده کنید.

۱۵. سناریوهای جایگزین را در نظر بگیرید

یکی از روش های افزایش خلاقیت این است که سناریوهای جایگزین را در نظر بگیرید. برای افزایش خلاقیت خود می‌توانید هنگام برخوردن به یک مشکل، از سؤالات «چه می‌شود اگر…» برای درنظرگرفتن هر سناریوی ممکن استفاده کنید. اگر رویکرد خاصی را در پیش بگیرید، نتیجه چه خواهد بود؟

اگر پیشاپیش به این جایگزین‌ها فکر کنید، بهتر می‌توانید راه‌حل‌های خلاقانه‌ای برای مشکلات تهیه کنید و به افزایش خلاقیت خود کمک کنید.

۱۶. برای افزایش خلاقیت خود ترفند گلوله‌ی برفی (Snowball Technique) را امتحان کنید

ترفند گلوله‌ی برفی، یکی دیگر از راه های افزایش خلاقیت است. آیا تابه‌حال توجه کرده‌اید که چگونه اغلب ایده‌ای عالی مستقیماً به ایده‌ی دیگری منتهی می‌شود؟ هنگام کار روی تهیه‌ی ایده‌ها برای پروژه‌تان و با استفاده از یک «ترفند گلوله‌ی برفی» می‌توانید از این مزیت بهره ببرید. اگر این ایده‌ی افزایش خلاقیت برای کار فعلی شما مناسب نیست، آن را کنار بگذارید تا بعداً روی آن کار کنید یا در پروژه‌ای  دیگر از آن کمک بگیرید.

۱۶ مورد از تکنیک های افزایش خلاقیت

در ادامه تکنیک های افزایش خلاقیت را باهم مرور می‌کنیم. شما می‌توانید از روش‌های مختلفی برای بهبود تفکر خلاق خود استفاده کنید. در این‌جا ترفندهایی وجود دارند که می‌توانند به شما برای افزایش خلاقیت و ایجاد ایده‌هایی خلاقانه‌تر، همچنین حل مشکلات پیچیده کمک کنند:

۱. طوفان فکری (Brainstorming) یکی از تکنیک های افزایش خلاقیت

طوفان فکری ترفندی رایج برای ایده‌پردازی و یکی از تکنیک های افزایش خلاقیت است که می‌توانید شیوه‌ها و رویکردهای مختلفی برای اجرای آن پیدا کنید. هدف این فرایند تولید هر چه بیش‌تر ایده‌ها در یک بازه‌ی زمانی خاص است. به عنوان مثال، گروهی ممکن است یک بازه‌ی زمانی پنج دقیقه‌ای تنظیم کند و به اعضا اجازه دهد هر ایده‌ای را که به آن فکر می‌کنند، فارغ از این‌که چقدر غیرعادی به نظر می‌رسند به اشتراک بگذارند. گروه پس از به‌اشتراک‌ گذاشتن ایده‌ها می‌تواند با صدای بلند درباره‌شان حرف بزند تا بهترینِ آن‌ها را برای نیاز پروژه‌اش برگزیند.

هنگام استفاده از این ترفند برای افزایش خلاقیت خود و گرفتن ایده‌های جدید باید پذیرای عقاید دیگران (Open-minded) و به‌دور از قضاوت (Non-judgmental) درمورد ایده‌ها باشید تا اطمینان حاصل شود که همه‌ی اعضا در به‌اشتراک‌گذاشتن افکار خود راحت هستند. گروه‌ها معمولاً شخصی را ناظم می‌کنند تا بر جلسه‌ی طوفان فکری نظارت داشته‌باشد و فرایندی محترمانه و سازمان‌یافته را حفظ کند. آن‌ها باید قبل از انتخاب یک ایده، همه‌ی گزینه‌ها و قابلیت‌هایشان را در نظر بگیرند.

۲. طوفان فکری منفی (Negative Brainstorming)

طوفان فکری منفی یکی دیگر از ترفند‌های افزایش خلاقیت است. اعضا در جلسه‌ی طوفان فکری منفی فهرستی از راه‌حل‌های «بد» را برای مشکلات فراهم می‌کنند. این ترفند افزایش خلاقیت می‌تواند به راه‌حل‌هایی خلاق منجر شود، زیرا گروه‌ها موانع را شناسایی کرده و تلاش می‌کنند آن‌ها را تبدیل به فرصت کنند.

مثلاً، یک گروه ممکن است هدفی برای بهبود فروش داشته‌باشد. اعضا می‌توانند ایده‌هایی «بد» ارائه کنند که محصول را گران‌تر یا کم‌کاربردتر می‌کنند. گروه در این‌جا نیز، مانند جلسه‌ی طوفان فکری، می‌تواند بازه‌ی زمانی مشخصی تنظیم کند و تا جایی که ممکن است ایده‌های خود را بنویسد. سپس، می‌تواند به‌ صورت گروهی درمورد ایده‌ها و چگونه تبدیل کردن‌شان به مواردی مثبت بحث کند. این روند به تبدیل ایده‌های منفی به مثبت و افزایش خلاقیت اعضای گروه کمک می‌کند.

۳. ذهن‌نگاری (Brainwriting)

ذهن‌نگاری یکی دیگر از تکنیک های افزایش خلاقیت است و مانند طوفان فکری عمل می‌کند همچنین ایده‌پردازی را در یک محیط گروهی گسترش می‌دهد. گروه در جلسه‌ی ذهن‌نگاری، یک صورت‌مسئله یا ایده‌‌ی اصلی مرتبط با پروژه‌ی خود را شناسایی می‌کند. سپس، هر کدام از اعضا به شکل جداگانه فهرستی از ایده‌ها یا راه‌حل‌های بالقوه را می‌نویسد. این ترفند افزایش خلاقیت می‌تواند در تشویق به مشارکتِ اعضایی کمک کند که در به‌اشتراک‌گذاشتن افکار خود با صدای بلند راحت نیستند.

ناظم پس از پایان یافتن یادداشت ایده‌ها توسط اعضا، فهرست‌ها را جمع‌آوری و بین اعضا توزیع می‌کند. اعضا دریافت‌کننده به فهرست نگاه، و ایده‌های بیشتری تولید می‌کنند، یا همان ایده‌های اولیه را توسعه می‌دهند یا ایده‌هایی نامرتبط می‌نویسند. برخی دیگر، محدودیت زمانی برای این کار ایجاد یا تعداد مشخصی ایده تعیین می‌کنند که اعضا باید در هر نوبت بنویسند. گروه در نهایت می‌تواند این ایده‌ها را با اعضای خود به اشتراک بگذارد تا راه‌حل‌های عملی‌تر را شناسایی کند. این فرایند به ایجاد ایده‌های جدید و افزایش خلاقیت اعضای گروه کمک بسیاری می‌کند.

۴. تکنیک «5W2H» یکی دیگر از تکنیک های افزایش خلاقیت

اعضا با تکنیک 5W2H که یکی دیگر از روش های افزایش خلاقیت است، یک صورت‌مسئله یا مشکل را شناسایی می‌کنند. سپس، چک‌لیستی از کلمات پرسشی را که اغلب در روزنامه‌نگاری استفاده می‌شود، تهیه می‌کنند: چگونه، چرا، چه کسی، چه چیزی، چه زمانی و چه مکانی. پاسخ به این سؤالات می‌تواند به اعضا در تمرکز بر تفکرشان و تولید راه‌حل‌هایی مرتبط کمک کند. برای مثال، گروهی که یک ابزار آشپزخانه‌ی جدید را می‌فروشد می‌تواند از این مجموعه سؤالات برای ارتقا تبلیغات و استراتژی بازاریابی خود استفاده کند. در ادامه فرایند این تکنیک افزایش خلاقیت را بیشتر بررسی می‌کنیم. اعضای گروه می‌توانند از سؤالات زیر و پاسخ‌های‌شان برای ارتقا تبلیغات بازاریابی که نیازهای مشتریان هدفشان را برطرف می‌کنند، استفاده کنند:

• مشتریان هدف ما چه کسانی هستند؟
• چرا آن دسته از مشتریان به این ابزار نیاز دارند؟
• مشتریان از این ابزار برای انجام چه کاری استفاده می‌کنند؟
• مشتریان چگونه می‌توانند از این ابزار استفاده کنند؟

۵. کلمات تصادفی  (Random Words) یکی دیگر از تکنیک های افزایش خلاقیت

ترفند کلمات تصادفی، یکی دیگر از راه های افزایش خلاقیت است و از اعضا می‌خواهد که یک کلمه یا عبارت مرتبط با مشکلی را که می‌خواهند حل کنند،‌ در نظر بگیرند. مثلاً، گروهی که امیدوار به بهبود کار گروهی در بخش خودش است می‌تواند کلمه‌ی «کار گروهی» را در وسط یک وایت‌بُرد بنویسد. اعضا، چه به‌ صورت فردی چه به‌ صورت گروهی، فهرستی از کلمات یا عبارات مرتبط با آن مفهوم را تهیه می‌کنند. برخی کلمات مرتبط می‌توانند «برقراری ارتباط، گوش دادن، حمایت، مثبت‌اندیشی و تعامل» باشند.

این ترفند افزایش خلاقیت به اعضا کمک می‌کند تا ایده‌های مرتبط با مشکل را شناسایی کنند. در نتیجه، می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا مجموعه‌ی مشکلات غیرعملی و غیرشدنی را به کارها و وظایفی تقسیم‌بندی کنند که عملی و شدنی هستند.

۶. روش گالری  (Gallery Method)

رهبر گروه در روش گالری که یکی از روش های افزایش خلاقیت است، جایگاهی را با وایت‌بُردهای شخصی یا فلیپ‌چارت فراهم می‌کند. هر یک از اعضا جایگاهی اختصاصی دارند که تمام ایده‌های خود در رابطه با صورت‌مسئله یا مفهوم مرکزی را بر روی آن می‌نویسند. اعضا پس از چند دقیقه در اتاق قدم می‌زنند تا جایگاه‌های سایر اعضا را تماشا و از آن‌ها یادداشت ‌بردارند.

سپس، به جایگاه اصلی خود بازمی‌گردند و به توسعه‌ی ایده‌های اولیه‌ی خود، با الهام از ایده‌های سایر اعضای گروه می‌پردازند. این ترفند افزایش خلاقیت می‌تواند زاویه‌های دید متفاوت نسبت به یک مشکل یا راه‌حل را گسترش دهد و ایده‌های افراد را تقویت کند.

۷. داستان‌نمایی  (Storyboarding)

گروه‌ها اغلب از داستان‌نمایی برای طرح‌ریزی کمپین‌های تبلیغاتی، محتوای ویدیویی، پیشنهادات یا فایل‌های ارائه‌ی تجاری استفاده می‌کنند. اعضا با این ترفند افزایش خلاقیت طرحی کلی (Outline) برای پروژه‌ای که در حال توسعه‌ی آن هستند تهیه می‌کنند. این طرح کلی می‌تواند شامل عناصر نوشتاری و بصری باشد و در این مرحله نیازی به تکمیل شدن نیز ندارد.

این ترفندِ افزایش خلاقیت به اعضا کمک می‌کند تا ایده‌های خود را پیش از مرحله‌ی تولید سازماندهی کنند. قالب آن طرحِ کلی، تنظیم مجدد ساختار داستان‌ها را آسان می‌کند و به گروه‌ها اجازه می‌دهد تا همراه با توسعه‌ی ایده‌های‌شان بخش‌هایی را اضافه یا حذف کنند.

۸. نقش‌آفرینی (Roleplaying) یکی دیگر از تکنیک های افزایش خلاقیت

نقش‌آفرینی یکی دیگر از تکنیک های افزایش خلاقیت است. اعضا در ترفند نقش‌‌آفرینی شخصیت پرسوناها را برای خود اتخاذ، و مشکلات و راه‌ حل‌های‌شان را از منظر دید آنان بررسی می‌کنند.

برای مثال، یک تیم توسعه‌ی محصول، شخصیت یک مشتری بالقوه را برمی‌گزیند. تفکر در مورد محصول از نقطه‌نظر مشتریان می‌تواند شرایط را برای توسعه‌ی ایده‌ها و راه‌حل‌هایی که مطابق خواسته و نیازشان است فراهم آورد. بسته به شرایط، اعضا می‌توانند برای نگاه کردن از منظرهای فکری متفاوت به یک مسئله، پرسوناهای متفاوتی را برای ایفای نقش انتخاب کنند؛ مانند یک کاربر تازه‌وارد در مقابل کاربری باسابقه.

۹. «بله و…»

ترفند «بله و…» از دنیای تئاتر بداهه (Improvisational Theatre) سرچشمه می‌گیرد. گروه‌ها می‌توانند این روش را برای ارتقا توسعه‌ی خودبه‌خودی ایده‌ها (the spontaneous development of ideas) به‌کار بگیرند.

با یک کلمه، عبارت یا مفهوم واحد شروع می‌شود. سپس، اعضا با پاسخ «بله و…» همان گفته‌ی اصلی را گسترش می‌دهند. از آن‌جا‌که این تمرین از عباراتی مانند «بله، اما…» که باعث محدودیت می‌شوند، جلوگیری می‌کند و به استقبال ایده‌های دیگران می‌رود. وقتی اعضا متوجه شوند با بیان ایده‌های خود قضاوت یا اخراج نمی‌شوند، می‌توانند با احساس آرامش بیشتری آن‌ها را با دیگران به اشتراک بگذارند.

برای نمونه، اولین نفر می‌تواند با این جمله شروع کند: «هدف ما بهبود سیستم مدیریت نهایی است.» نفر دوم می‌تواند این را به ایده‌ی اولیه اضافه کند که: «بله، و ما می‌توانیم سیستم مدیریت فایل خود را با ایجاد صفحه‌گسترده‌ای برای ردیابی سوابق بیمار بهبود ببخشیم.» اعضا تا زمانی که از ایده‌ها یا راه‌حل‌های تولیدشده راضی باشند به ایده‌پردازی ادامه می‌دهند.

۱۰. نقشه ذهنی (Mind Map)

فرایند نقشه ذهنی (Mind Map)، یکی دیگر از تکنیک های افزایش و تقویت خلاقیت است. اعضا در فرایند نقشه ذهنی یک صورت‌مسئله را در وسط وایت‌برد یا تکه‌ای کاغذ می‌نویسند. سپس، مفاهیم یا راه‌حل‌های مرتبط را در اطراف صورت‌مسئله اضافه، و خطوطی را بین آن‌ها ترسیم می‌کنند تا ارتباط‌شان را نشان دهند.

اعضا می‌توانند دسته‌ای دیگر از عباراتی را اضافه کنند که نحوه‌ی برنامه ریزی آن‌ها برای دست‌یابی به مفاهیم یا راه‌حل‌های پیشنهادی را توضیح می‌دهد و دوباره این لایه را به لایه‌ی قبلی متصل می‌کنند. این ابزار ایده‌پردازی، شبکه‌ای از ایده‌ها و نحوه‌ی اتصال آن‌ها را نشان می‌دهد و اعضا را قادر می‌سازد تا روابط بین ایده‌های خود را مجسم کنند.

۱۱. وارونه‌سازی (Reversals)

اعضا به کمک ترفند وارونه‌سازی، پرسش مربوط به مشکل را می‌گیرند و سپس آن را وارونه می‌کنند. مثلاً، گروهی ممکن است بخواهد میزان ترک خدمت کارمندان را کاهش دهد. اعضا در این تمرین خواهند پرسید: «چگونه می‌توانیم میزان ترک خدمت کارمندان را افزایش دهیم؟» گروه با پاسخ به این سوال عواملی را می‌یابند که به این چالش کمک می‌کنند؛ مانند به‌کارگیری فرهنگ منفی در سازمان یا پرکاری کارمندان. این پاسخ‌ها نشان می‌دهند که چه کارهایی نباید انجام شوند و اعضا را قادر می‌سازند تا راه‌حل‌هایی پیدا کنند که عوامل مؤثر بر نرخ ریزش کارکنان را کاهش داده و میزان ترک خدمت کارمندان را پایین آورند. آن‌ها در این سناریو می‌توانند بر کارهای قابل مدیریت، تمرکز و یک محیط کاری مثبت‌تر ایجاد کنند.

۱۲. تابلوی ایده‌‌ها (Mood Board)

تابلوی ایده‌ها کلاژی است متشکل از تصاویر، متن و نمونه‌هایی فیزیکی که اغلب توسط هنرمندان و طراحان استفاده می‌شود. این تابلو می‌تواند به عنوان منبع الهامی برای سایر پروژه‌های کاری نیز باشد. سازمان‌ها می‌توانند از این ابزار برای نمایش مفاهیم انتزاعی در قالبی ملموس و محسوس‌تر استفاده کنند.

برای نمونه، گروهی ممکن است تابلوی ایده‌ها را هنگام توسعه‌ی استراتژی‌های بازاریابی برای یک محصول جدید به کار بگیرد. آن‌ها می‌توانند رنگ‌های مربوط به برند و عبارات مرتبطی را که می‌خواهند کمپین‌شان به مشتریان نشان دهد را کنار هم بیاورند. همچنین ممکن است از تصاویری استفاده کنند که نشان دهد چه احساسی را می‌خواهند در مخاطب برانگیزند؛ مثل تصویری از افراد خندان.

۱۳. عکس آماده (Picture Prompt)

ترفند عکس آماده یکی دیگر از تکنیک های افزایش خلاقیت است. از تصاویر ازپیش‌انتخاب‌شده برای گسترش روابطی آزاد درون یک گروه استفاده می‌کند. گروه به کمک این ترفند با یک موضوع یا صورت‌مسئله‌ی اصلی شروع می‌کند. ناظم هم می‌تواند به اعضا پوشه‌ای با حداکثر ۱۰ تصویر آماده ارائه کند یا اینکه هر تصویر را یکی‌یکی به اعضای گروه بدهد. گروه با استفاده از تصاویر، ایده‌های مرتبط با موضوع یا صورت‌مسئله‌ی اصلی را تولید می‌کند.

این ترفند افزایش خلاقیت می‌تواند به مدیریت فرایند طوفان فکری به‌وسیله‌ی معرفی عناصر خارجی برای برانگیختن ارتباطاتی جدید و غیرمنتظره کمک کند.

۱۴. تفکر استعاره‌ای (Metaphorical Thinking) یکی از تکنیک های افزایش خلاقیت

استعاره، دو یا چند چیز را با هم مقایسه می‌کند و می‌تواند حقیقی (Literal) یا مفهومی (Conceptual) باشد. مثلاً، یک نقشه ممکن است به عنوان استعاره‌ای از یک مکان به حساب آید چون آن مکان را نشان می‌دهد. افراد می‌توانند از استعاره‌ها برای ایجاد ارتباط بین مفاهیم و تولید ایده بر اساس آن‌ها استفاده کنند یا استعاره‌ها را به کار ببرند تا مفاهیم انتزاعی ملموس شوند.

به عنوان مثال، گروهی ممکن است با تفکر استعاره‌ای کسب‌وکار خود را با یک گل مقایسه کند. از آن‌جا‌که این کسب‌وکار برای رشد کردن به زمان، توجه و نگهداری سنجیده نیاز دارد، به گیاه شباهت دارد. گروه با انجام این مقایسه‌ها می‌تواند به فعالیت‌هایی فکر کند که برای کمک به پیشرفت کسب‌وکار قابل انجامند.

۱۵. شباهت‌ها و تفاوت‌ها (Similarities and Differences)

این ترفند افزایش خلاقیت از اعضا می‌خواهد دو شیء را انتخاب کنند. شیء اول نشان‌دهنده‌ی مشکلی است که می‌خواهند حل کنند و شیء دوم یک مورد مرتبط است. مثلاً، اگر فردی بخواهد زمانش را بهتر مدیریت کند، می‌تواند از یک ساعت برای نمایش مشکلش کمک بگیرد، درحالی‌که تقویم می‌تواند به عنوان یک شیء مرتبط در نظر گرفته شود.

فرد فهرستی از شباهت‌ها و به‌دنبال آن فهرستی از تفاوت‌های بین دو شیء را ارائه می‌کند. هر دو شیء زمان را رصد می‌کنند، اما ساعت بر ثانیه، دقیقه و ساعت تمرکز دارد و تقویم بر تاریخ. فرد می‌تواند از این شباهت‌ها یا تفاوت‌ها برای ایده گرفتن استفاده، و زمانش را مؤثرتر مدیریت کند. مثلا می‌تواند کارهایش را در هفته‌های آتی به صورت ساعتی برنامه‌ریزی کند.

۱۶. نتیجه‌ی نهایی ایدئال  (Ideal Final Result) یکی از تکنیک های افزایش خلاقیت

روش نتیجه‌ی نهایی ایدئال یکی از راه های افزایش خلاقیت است و در هر دو حالت فردی و گروهی عملی است. اعضا با این ترفند صورت‌مسئله را شناسایی می‌کنند و پس از آن راه‌ حل ایدئال آن را توضیح می‌دهند. اعضا هنگام بحث درباره نتیجه‌ی نهایی ایدئال نباید محدودیت‌هایی مانند ضرب‌الأجل (Deadlines) یا بودجه (Budgets) را در نظر بگیرند. این ترفند افزایش خلاقیت آن‌ها را قادر می‌سازد تا بهترین راه ممکن برای حل مشکل را بدون اجازه دادن به دخالت محدودیت‌ها برگزینند. آن‌ها پس از تولید ایده‌هایی مناسب می‌توانند روی گزینه‌های قابل‌اجرا تمرکز کنند

خلاصه

انواع مختلفی از روش های افزایش خلاقیت وجود دارند که  با استفاده از آن‌ها می توانید مهارت‌هایی مانند ایده‌پردازی، پذیرای ایده‌های جدید بودن و داشتن توانایی حل مسئله را در خود تقویت کنید تا به بهترین راهکارها برای هر چالشی دست یابید. هرکدام از روش‌ها و تکنیک های موجود دراین مطلب به افزایش و پرورش خلاقیت ذهن شما کمک می‌کنند. در این مطلب به راه‌کارها و تکنیک های افزایش خلاقیت پرداختیم. اگر شما هم روش دیگری برای افزایش خلاقیت سراغ دارید، می‌توانید با ما به اشتراک بگذارید.

موسسه پایشگران پارسیان با بیش از یک دهه تجربه در زمینه آموزش و مشاوره و برنامه ریزی کسب و کار در کنار شماست .

جهت اطلاع از دوره های آموزشی موسسه پایشگران پارسیان از لیست دوره ها دیدن فرمایید.

از صفحه اینستاگرام هولیدنگ پایشگران پارسیان دیدن فرمایید.